Bir ekol: İngiliz Özgür Sineması

Kısa Güzeldir – Birlikte

İlk film Özgür Sinema ekolünün hikâyesini anlatan, 2006’da yapılmış bir belgesel. Bu dönemde hayatta kalmış olan kimi ekol üyeleri, kendi deneyim ve izlenimlerini, yapılan filmler üzerinden bir araya getirilen bir malzeme aracılığıyla anlatıyorlar. İkinci film olan Birlikte ise, sağır ve dilsiz iki liman işçisini anlatıyor. Londra’nın Doğu Yakası’nda çalışan iki işçi bir yandan arkadaşları tarafından alaya alınırken bir yandan hayata tutunmaya çalışıyorlar. Savaş sonrası Londrası’na dair de ilginç manzaralar barındırıyor film. Kısa metrajlı filmlerle başlayıp orta ve uzun metrajlı işlere doğru giden sürecin bir evresini de ortaya koyuyor.

Kısa Güzeldir
Yönetmen: Christophe Dupin
İngiltere, 2006, 43’

Birlikte
Yönetmen: Lorenza Mazetti
İngiltere,1956, 45’
Oyuncular: Eduardo Luigi Paolozzi, Valy, Cecilia May, Michael Andrews, Denis Richardson

Bir ekol: İngiliz Özgür Sineması
Kamerayı Sınıfa Çevirmek

İkinci Dünya Savaşı’nın ardından dünya sinemasında çeşitli film ekolleri ortaya çıktı: Avrupa’da İtalyan Yeni Gerçekçiliği (Neo-Realismo) 1945 sonrasında açılışı yapan ekoldü; arkasından, 1950’lerde İngiliz Özgür Sinema (Free Cinema) ekolü geldi. Bu akımlar, faşizmin yenildiği bir savaştan henüz çıkılmış olmasına rağmen insanlığa bir umut vaat edemeyen kapitalizmin ne kadar çok sorunla yüklü olduğunun da göstergesiydi. ABD’de ana akım Hollywood sineması düşlere, peri masallarına çağırırken, İtalya’da Yeni Gerçekçilik emekçi halkın haline baktı, onların hemen sonrasında İngiltere’de de benzer bir eğilim ortaya çıktı. Savaşın galiplerinden olan İngiltere’de kapitalizmin kendi işçi sınıfına sömürü ve yoksulluk dışında bir şey sunamadığı bir evrede, genç sinemacılar, İngiltere’nin işçi sınıfına çevirdiler kameralarını ve önce kısa filmlerle, ardından uzun metraj filmlerle halkın halini, gündelik yaşamını, nasıl çalıştığını, iş dışı zamanını nasıl geçirdiğini; aile kurumunun, sporun, kitle kültürünün (…) İngiltere’de toplumsal yaşamda nasıl karşılıkları olduğunu anlamaya ve anlatmaya soyundular.

Bu anlatının bir önemli özelliği dikkat çekiyor, özellikle de bugünle karşılaştırınca: Büyük Engels’in “İngiltere’de Emekçi Sınıfların Durumu” kitabının önsözünde “tek ve bölünmez insanlık ailesine” ulaşmanın yolunu döşeyecek sınıf olarak selamlanıyordu Britanya’nın emekçi sınıfları. Bu ufuk çok önemlidir. Bugün eksikliğini duyduğumuz bir ufuktur: Bir kimlik olarak sınıfın çektiği acılara odaklanmak değil, bu toplumsal sınıfın üretimden gelen gücünün verili toplumsal yaşamdaki karşılığını ve yarını kuracak sınıf olmasının mantığını anlama çabalarıydı İngiliz Özgür Sineması’nın yapmaya çalıştığı. Kendileri çok politik figürler olmasa da içinde soludukları 2. Savaş sonrası ortam, SSCB’nin prestiji vb. unsurlar, onları bu kanala taşıdı.

Bu ekol dünya sinema tarihine çok önemli filmler kazandırdı. Bu seçkimizde ilk olarak Özgür Sinema üzerine bir belgesel ile başlayıp, bir orta metrajlı ve üç de önemli uzun metrajlı oyunculu filmle, ekolü ve ana doğrultusunu sergilemeyi hedefliyoruz.
Aklımızda, kendi topraklarımızda ihtiyaç duyduğumuz sinema ve bu seçkilerden çıkarılacak dersler meselesi bulunuyor daima, elbette…