Nâzım Hikmet Kültür Merkezi

Memleketin Diliyle Konuşmak:
İtalya Rüzgârı – 1

İtalyan sineması, dünya sinema tarihinde önemli yeri olan bir sinemaydı. Başta İtalya’nın emekçilerine, sonra tüm dünyanın emekçilerine, aydınlarına ilham kaynağı olan bir sinemaydı. Bugün yerinde yeller esiyor.

Elbette homojen bir sinemadan bahsetmiyoruz: Bu sinema da yirminci yüzyıldaki tüm ulusal sinemalar gibi, içinde geri ve ileri unsurlar, sığ ve gelişkin unsurlar barındırıyordu; hatta geri ve ileri olan kavrayışların buluştuğu örneklerden bile bahsedilebilir. Sinemada, sanat alanında ileri ve geri olanı nasıl ayrıştırmalı? İtalyan sineması nerede duruyordu? Neden önemliydi?

Önce şu: İleri olan, bu çağda, toplumsal eşitlik düşüncesidir; toplumsal eşitliğe karşı durmak ya da kayıtsız kalmak ise geri olanı savunmaktır. Toplumsal eşitlik düşüncesini omurgaya çakan, bu düşünceyle alışverişe giren sinema da ileri bir sinemadır.

İtalyan sineması, işte tam da bu anlamda, özellikle İkinci Savaş sonrasında, İtalya’nın kurtuluşu arayışı ile el ele biçimleniyor. Önce Mussolini iktidarı altında, ardından Nazi Almanya’sı güdümünde Avrupa’ya ve Afrika’ya kan kusturan bir ülke, komünistlerin önderlik ettiği bir mücadele süreci sayesinde, giderek faşizmden ve işgalcilerden kurtulma mücadelesinin yurdu haline geliyor.

İtalya faşizmden kurtulduktan sonra ise bir başka soru kendini hissettiriyor: İtalya gerçekten kurtuldu mu; kurtulmak ne demektir?
Bu soru pek çok sinemacıyı kendisine çekiyor ve sonrasında Yeni-Gerçekçilik olarak anılan ekol, İtalyan Komünist Partisi üyesi sinemacıların ve dostlarının (Zavattini, Visconti, Rosselini vd.) elleriyle ve aklıyla şekilleniyor. Bir memleketin gerçekten kurtulmasının, emekçi halkın kurtuluşuyla anlam kazanabileceğini fark ediyorlar. Kendi insanını ve memleketini anlatmak sevdası ile toplumsal kurtuluş düşüncesinin ilişkisini kuruyorlar. Bu duygu ve düşüncenin renk çaldığı bir sinemaya imza atıyorlar. Öyle güçlü girdiler yapıyorlar ki, Yeni-Gerçekçilik sonrası dönemde farklı ekol ve yönelimler görülse de aynı izlek kendisini hissettirmeye devam ediyor: Kurtuluşu emekçi halkın kurtuluşu ile birlikte düşünmek izleği yani…

Gösterimlerimizin başlığında kullandığımız “Memleketin Diliyle Konuşmak” ifadesiyle, işte bunu kastediyoruz. Bir memleketin toplumsal yaşamını, toplumsal tarihini emekçilerin kurtuluşuyla ilişkilendirerek ele almayı… İtalyan Sineması’nın İkinci Savaş sonu ve 1980’ler arası dönemi, böyle bir tartışma açısından referans oluşturacak önemde filmlerle dolu; hem içerik hem biçim açısından önemli bir birikim ifade ediyor. Bu birikimin temsilcisi olabilecek filmler arasından oluşturacağımız seçkilerle, hem bu sinemaya işaret edebilmek hem de aynı tartışmayı kendi ülkemize ve sinemamıza taşımak istiyoruz. Geleceği yakınlaştırmak, sinemaya yeni ufuklarla buluşturmak için. İğdiş edilen sinema sanatında da mirasa sahip çıkmak, geleneğin inşası, temel olarak geleceğe sıçrama iradesi ve iddiası ile anlam kazanıyor.
Sinemasever dostlarımızı, dünya sinema tarihine damga vurmuş bu filmler vesilesiyle, bu tartışmaya katılmaya davet ediyoruz.
——————————————————————————————-
İtalya’dan yaptığımız bu ilk seçkinin son filmi, İtalyan Yeni Gerçekçiliği’ne doğru atılan en önemli adımlardan biri olan Roma Açık Şehir… 2. Savaş’ın sonlarında, kurtuluşa az bir zaman kala, İtalyan halkının mücadelesine odaklanıyor bu film. Mussolinici ve Hitlerci faşist işgaline karşı direnen bir halkın yiğit mücadelesine kamerasını çeviriyor. Savaşın hemen sonlarında, henüz daha kimi çarpışmalar sürerken çekilmiş olan bir film bu; film ekibinin kimi üyelerinin de direnişte aktif rol aldığı bir üretim sürecinde çekilmiş. Özgürlük arayışının ve bu mücadeleye önderlik eden komünistlerin çeşitli toplumsal kesimlerle kurdukları ittifaklar, sona doğru giden savaşın ağır insani yıkım ve kayıpları ile hiçbir dekor uygulamasının yaratamayacağı, savaşın yıkıp geçtiği bir Roma… İlgisi, bilgisi ne olursa olsun, bir sinemaseverin mutlaka izlemesi gereken filmlerden biri.

Yönetmen: R. Rosselini
İtalya, 1945, 105’
Oyuncular: Marcello Pagliero, Aldo Fabrizi, Anna Magnani

Biletler NHKM Gişe’de.

Memleketin Diliyle Konuşmak: Macar Sineması Seçkisi
HANGİ TARAFTASINIZ?

Bu defa, dünya sinema tarihinin önemli bir başka katkıcısı Macaristan’la ve sinemasıyla buluşuyoruz. 20. yüzyıldaki ilklerden biri olarak çok kısa ömürlü bir sosyalist cumhuriyet deneyimine imza atmış, György Lukács’tan Béla Balázs’a, Attila József’e, önemli bir aydın birikimi olan, canlı siyasal mücadelelere sahne olmuş bir ülke Macaristan. İkinci Savaş öncesinde sağın ve faşizmin de etkin olduğu bir coğrafya olarak Macaristan’da, Macar halkı hem yurdundaki faşist iktidarı hem de işgalci faşistleri yenmiş ve İkinci Savaş’tan sonra SSCB’nin de önemli ve dostça desteğiyle bu defa bir halk demokrasisi olarak ve sosyalizme yönelen bir deneme yaşanmıştı. Bu toplumsal-tarihsel salınımın, bugünden geriye baktığımızda Macar sinemasına kocaman bir soru armağan ettiğini görüyoruz: “Hangi taraftasınız?”

Macar aydını ve toplumu, sosyalizme yönelen deneme boyunca, bir taraftan tasfiye edilemeyen küçük mülkiyetin gerici toplumsal-ideolojik girdileriyle, diğer yandan toplumsal anlamda ileri doğru kaydedilen sıçramaların arasında yönünü bulmaya çalıştı. Bugün Venezuela’da, Bolivya’da da benzerlerini gördüğümüz üzere, sermaye düzeni yanlıları, çeşitli kışkırtma ve provokasyonlarla sosyalizme yönelişin önünü kesmeye çalıştılar (1956 yılındaki gibi kışkırtmalarla) ve bugün görüyoruz ki bunu becerdiler.

Bir toplumun nereye doğru gittiği önemli bir meseledir. Yönümüzü nereye doğru çevirmemiz gerektiği, kimin, neyin tarafında olduğumuz, sadece bir dönemki Macar toplumunun değil, bugünün de yakıcı sorusu. Bu seçkimizle, toplumsal süreçlerde taraf olmanın ne anlama geldiğini ve doğru tarafı nasıl seçmek gerektiğini de tartışmayı hedefliyoruz.
Seçkimiz 1930’lardan 1960’ların ortalarına doğru uzanan bir kesiti ele alıyor, Macar halkının ve aydınının eşitlikçi bir topluma doğru attığı adımların arka planını, toplumsal ve kişisel boyutlarını irdeliyor. Önemli bir sinemasal ve kültürel birikimi temsil eden Macar filmleri seçkilerimiz de sonraki dönemlerde devam edecek.
——————————————————————————————
Istvan Szabo’nun pek çok ödül de almış olan ve yine kendi kuşağı ve sonrasına da ilham kaynağı olmuş bir filmi; kaybettiği babasının kim olduğunu hatırlamaya / keşfetmeye / yeniden-tanımaya çalışan bir çocuğun gözünden yaklaşık yirmi yıllık bir Macaristan tarihi kesiti. Dr. Takó’nun oğlunun büyüme ve kendini tanıma hikâyesi, bir halkın kendi yolunu çizme hikâyesi aynı zamanda.

Yönetmen: István Szabó
Macaristan, 1966, 98’
Oyuncular: András Bálint, Miklós Gábor, Dániel Erdély

Biletler NHKM Gişe’de. 

Macar filmleri seçkimize 1930’ların ortamını ve siyasal süreçlerini belirli açılardan çok güçlü bir şekilde betimleyebilen bir filmle başlamayı tercih ettik: Klaus Mann’ın romanından uyarlanan Mefisto’yla çok hareketli ve zengin bir 1920’ler ve 1930’lar panoramasında önemli tartışma başlıkları açıyor Szabó. Macaristan’ı değil Almanya’yı anlatıyor ama toplumsal-siyasal süreçlerle aydının ilişkisini sorgulamak açısından değerli bir zemin sunuyor. Faşist Almanya’daki toplumsal-siyasal süreçlere sanatı adına kayıtsız kalmayı tercih eden, eski solcu, büyük tiyatro oyuncusu Hendrik Höfgen’i Nazi iktidarıyla işbirliği noktasına getiren neydi? Bu durum mazur görülebilir mi? Peki yolun sonu nereye gidecek?

Yönetmen: István Szabó
Macaristan, 1981, 145’
Oyuncular: Christine Harbort, Ildiko Bansagi, Karin Boyd, Klaus Maria Brandauer

Memleketin Diliyle Konuşmak: Macar Sineması Seçkisi
HANGİ TARAFTASINIZ?

Bu defa, dünya sinema tarihinin önemli bir başka katkıcısı Macaristan’la ve sinemasıyla buluşuyoruz. 20. yüzyıldaki ilklerden biri olarak çok kısa ömürlü bir sosyalist cumhuriyet deneyimine imza atmış, György Lukács’tan Béla Balázs’a, Attila József’e, önemli bir aydın birikimi olan, canlı siyasal mücadelelere sahne olmuş bir ülke Macaristan. İkinci Savaş öncesinde sağın ve faşizmin de etkin olduğu bir coğrafya olarak Macaristan’da, Macar halkı hem yurdundaki faşist iktidarı hem de işgalci faşistleri yenmiş ve İkinci Savaş’tan sonra SSCB’nin de önemli ve dostça desteğiyle bu defa bir halk demokrasisi olarak ve sosyalizme yönelen bir deneme yaşanmıştı. Bu toplumsal-tarihsel salınımın, bugünden geriye baktığımızda Macar sinemasına kocaman bir soru armağan ettiğini görüyoruz: “Hangi taraftasınız?”

Macar aydını ve toplumu, sosyalizme yönelen deneme boyunca, bir taraftan tasfiye edilemeyen küçük mülkiyetin gerici toplumsal-ideolojik girdileriyle, diğer yandan toplumsal anlamda ileri doğru kaydedilen sıçramaların arasında yönünü bulmaya çalıştı. Bugün Venezuela’da, Bolivya’da da benzerlerini gördüğümüz üzere, sermaye düzeni yanlıları, çeşitli kışkırtma ve provokasyonlarla sosyalizme yönelişin önünü kesmeye çalıştılar (1956 yılındaki gibi kışkırtmalarla) ve bugün görüyoruz ki bunu becerdiler.

Bir toplumun nereye doğru gittiği önemli bir meseledir. Yönümüzü nereye doğru çevirmemiz gerektiği, kimin, neyin tarafında olduğumuz, sadece bir dönemki Macar toplumunun değil, bugünün de yakıcı sorusu. Bu seçkimizle, toplumsal süreçlerde taraf olmanın ne anlama geldiğini ve doğru tarafı nasıl seçmek gerektiğini de tartışmayı hedefliyoruz.
Seçkimiz 1930’lardan 1960’ların ortalarına doğru uzanan bir kesiti ele alıyor, Macar halkının ve aydınının eşitlikçi bir topluma doğru attığı adımların arka planını, toplumsal ve kişisel boyutlarını irdeliyor. Önemli bir sinemasal ve kültürel birikimi temsil eden Macar filmleri seçkilerimiz de sonraki dönemlerde devam edecek.

Biletler NHKM Gişe’de.

İlk film Özgür Sinema ekolünün hikâyesini anlatan, 2006’da yapılmış bir belgesel. Bu dönemde hayatta kalmış olan kimi ekol üyeleri, kendi deneyim ve izlenimlerini, yapılan filmler üzerinden bir araya getirilen bir malzeme aracılığıyla anlatıyorlar. İkinci film olan Birlikte ise, sağır ve dilsiz iki liman işçisini anlatıyor. Londra’nın Doğu Yakası’nda çalışan iki işçi bir yandan arkadaşları tarafından alaya alınırken bir yandan hayata tutunmaya çalışıyorlar. Savaş sonrası Londrası’na dair de ilginç manzaralar barındırıyor film. Kısa metrajlı filmlerle başlayıp orta ve uzun metrajlı işlere doğru giden sürecin bir evresini de ortaya koyuyor.

Kısa Güzeldir
Yönetmen: Christophe Dupin
İngiltere, 2006, 43’

Birlikte
Yönetmen: Lorenza Mazetti
İngiltere,1956, 45’
Oyuncular: Eduardo Luigi Paolozzi, Valy, Cecilia May, Michael Andrews, Denis Richardson

Bir ekol: İngiliz Özgür Sineması
Kamerayı Sınıfa Çevirmek

İkinci Dünya Savaşı’nın ardından dünya sinemasında çeşitli film ekolleri ortaya çıktı: Avrupa’da İtalyan Yeni Gerçekçiliği (Neo-Realismo) 1945 sonrasında açılışı yapan ekoldü; arkasından, 1950’lerde İngiliz Özgür Sinema (Free Cinema) ekolü geldi. Bu akımlar, faşizmin yenildiği bir savaştan henüz çıkılmış olmasına rağmen insanlığa bir umut vaat edemeyen kapitalizmin ne kadar çok sorunla yüklü olduğunun da göstergesiydi. ABD’de ana akım Hollywood sineması düşlere, peri masallarına çağırırken, İtalya’da Yeni Gerçekçilik emekçi halkın haline baktı, onların hemen sonrasında İngiltere’de de benzer bir eğilim ortaya çıktı. Savaşın galiplerinden olan İngiltere’de kapitalizmin kendi işçi sınıfına sömürü ve yoksulluk dışında bir şey sunamadığı bir evrede, genç sinemacılar, İngiltere’nin işçi sınıfına çevirdiler kameralarını ve önce kısa filmlerle, ardından uzun metraj filmlerle halkın halini, gündelik yaşamını, nasıl çalıştığını, iş dışı zamanını nasıl geçirdiğini; aile kurumunun, sporun, kitle kültürünün (…) İngiltere’de toplumsal yaşamda nasıl karşılıkları olduğunu anlamaya ve anlatmaya soyundular.

Bu anlatının bir önemli özelliği dikkat çekiyor, özellikle de bugünle karşılaştırınca: Büyük Engels’in “İngiltere’de Emekçi Sınıfların Durumu” kitabının önsözünde “tek ve bölünmez insanlık ailesine” ulaşmanın yolunu döşeyecek sınıf olarak selamlanıyordu Britanya’nın emekçi sınıfları. Bu ufuk çok önemlidir. Bugün eksikliğini duyduğumuz bir ufuktur: Bir kimlik olarak sınıfın çektiği acılara odaklanmak değil, bu toplumsal sınıfın üretimden gelen gücünün verili toplumsal yaşamdaki karşılığını ve yarını kuracak sınıf olmasının mantığını anlama çabalarıydı İngiliz Özgür Sineması’nın yapmaya çalıştığı. Kendileri çok politik figürler olmasa da içinde soludukları 2. Savaş sonrası ortam, SSCB’nin prestiji vb. unsurlar, onları bu kanala taşıdı.

Bu ekol dünya sinema tarihine çok önemli filmler kazandırdı. Bu seçkimizde ilk olarak Özgür Sinema üzerine bir belgesel ile başlayıp, bir orta metrajlı ve üç de önemli uzun metrajlı oyunculu filmle, ekolü ve ana doğrultusunu sergilemeyi hedefliyoruz.
Aklımızda, kendi topraklarımızda ihtiyaç duyduğumuz sinema ve bu seçkilerden çıkarılacak dersler meselesi bulunuyor daima, elbette…

Uygarlık tarihinin büyük dönemeçlerinden birinde, ateşin bulunduğu yerde başlıyor oyunumuz. Atalarımızın doğa ile bütün ve barış içinde yaşadığı çok eski bir çağda bugünün sorularını soruyor. Mülkiyeti, tekilliği, otoriteyi bilmeyen neandartal atalarımızın bu kavramlarla hayali karşılaşmasında vereceği en basit, en gerçek, insana, akla, çocuğa en yakın tepkiyi araştırıyor. Üstelik bunu atalarımızın kullandığını hayal ettiğimiz, hiç bilmediğimiz bir dilde yapıyor. Taş devrinde geçen oyun görsel olarak da tarihsel bir canlandırma niteliğinde. Çocukların uygarlık tarihiyle ilişkisini merak üzerine kurmayı hedefliyor.

İnsanlık, bugünden çok uzak bir geçmişte, bilmediğimiz bir dilde, nesli tükenmiş bir insan türünün yaşamına yerleşerek sorduğumuz bu basit soruya hala cevap arıyor:

Ateşin sahibi kim?

Yazan ve Yöneten: Tuluğ Ünlütürk
Hareket Danışmanı: Güray Dinçol
Pedagojik Okuma: Dr. Deniz Arık Binbay
Bilimsel Okuma: Ezgi Altınışık
Sahne Tasarımı: Tuluğ Ünlütürk, Ender Özer
İlüstrasyon: Deniz Sülek
Animasyon: Melih Arıç
Müzik: Yapıcılar
Oynayanlar: Neval Ceren İlknur, Can Denizman, Mertcan Kayretli, Yaşar Durak

Biletler NHKM Gişe’de

Mustafa Kemal Erdemol moderatörlüğünde gerçekleşecek olan söyleşinin ardından Orhan Gökdemir kitaplarını imzalayacak.

Kentin orta yerinde tek başına bir işçinin hikayesi “Barista”. Yakını mıyız, yabancısı mı? Nerede başlayıp nerede bittiğini aradığımız bir parça zaman, sınırları belirsiz bir parça mekan ve basit bir soru var aklımızda. Sıradan bir hayatın “sıra dışı” olasılıklarını keşfetmek için…

“İnsan ne zaman sahip çıkar yaşama?”

Nâzım Sahne
Yazan ve Yöneten: Tuluğ Ünlütürk
Oynayanlar: Mehmet Okuroğlu, Gülşah Bolat
Müzik: Ulaş Özer
Işık: Osman Ramazan
Sahne Tasarım: Ender Özer

Yönetmen Zoltan Fabri’nin İkinci Savaş’a ve Sovyet cephesine Naziler için savaşmaya götürülen Macarların mücadelesine odakladığı bir anti-faşist film. Hitler’in doğum günü için bir futbol maçı düzenlemeye karar veren ordu yetkilileri, savaş esirlerine, ordunun takımına karşı bir takım çıkarmaları talimatını verir. Karşılığında da ödül olarak tayın miktarı artırımı ve biraz daha rahat olanaklara kavuşturma sözü verirler. Benzerleri (özellikle Hollywood tarafından) daha sonra çokça çevrilmiş bir konunun ilk örneklerinden biri bu film. Fábri’nin sinemasına ilişkin de pek çok ipucunu barındırıyor.

Yönetmen: Zoltán Fábri
Macaristan, 1962, 140’
Oyuncular: Imre Sinkovits, Dezso Garas

Memleketin Diliyle Konuşmak: Macar Sineması Seçkisi
HANGİ TARAFTASINIZ?

Bu defa, dünya sinema tarihinin önemli bir başka katkıcısı Macaristan’la ve sinemasıyla buluşuyoruz. 20. yüzyıldaki ilklerden biri olarak çok kısa ömürlü bir sosyalist cumhuriyet deneyimine imza atmış, György Lukács’tan Béla Balázs’a, Attila József’e, önemli bir aydın birikimi olan, canlı siyasal mücadelelere sahne olmuş bir ülke Macaristan. İkinci Savaş öncesinde sağın ve faşizmin de etkin olduğu bir coğrafya olarak Macaristan’da, Macar halkı hem yurdundaki faşist iktidarı hem de işgalci faşistleri yenmiş ve İkinci Savaş’tan sonra SSCB’nin de önemli ve dostça desteğiyle bu defa bir halk demokrasisi olarak ve sosyalizme yönelen bir deneme yaşanmıştı. Bu toplumsal-tarihsel salınımın, bugünden geriye baktığımızda Macar sinemasına kocaman bir soru armağan ettiğini görüyoruz: “Hangi taraftasınız?”

Macar aydını ve toplumu, sosyalizme yönelen deneme boyunca, bir taraftan tasfiye edilemeyen küçük mülkiyetin gerici toplumsal-ideolojik girdileriyle, diğer yandan toplumsal anlamda ileri doğru kaydedilen sıçramaların arasında yönünü bulmaya çalıştı. Bugün Venezuela’da, Bolivya’da da benzerlerini gördüğümüz üzere, sermaye düzeni yanlıları, çeşitli kışkırtma ve provokasyonlarla sosyalizme yönelişin önünü kesmeye çalıştılar (1956 yılındaki gibi kışkırtmalarla) ve bugün görüyoruz ki bunu becerdiler.

Bir toplumun nereye doğru gittiği önemli bir meseledir. Yönümüzü nereye doğru çevirmemiz gerektiği, kimin, neyin tarafında olduğumuz, sadece bir dönemki Macar toplumunun değil, bugünün de yakıcı sorusu. Bu seçkimizle, toplumsal süreçlerde taraf olmanın ne anlama geldiğini ve doğru tarafı nasıl seçmek gerektiğini de tartışmayı hedefliyoruz.
Seçkimiz 1930’lardan 1960’ların ortalarına doğru uzanan bir kesiti ele alıyor, Macar halkının ve aydınının eşitlikçi bir topluma doğru attığı adımların arka planını, toplumsal ve kişisel boyutlarını irdeliyor. Önemli bir sinemasal ve kültürel birikimi temsil eden Macar filmleri seçkilerimiz de sonraki dönemlerde devam edecek.

1950’lerin sonlarına gelindiğinde, edebiyat ve tiyatroda “öfkeli genç adamlar” diye bir ufuk kendini gösteriyor: İşçi sınıfının genç üyeleri, içinde yaşadıkları topluma öfkeyle yaklaşıyorlar. Değişim ihtiyacı, insanca bir yaşam ihtiyacı, aslında İngiltere’nin işçi sınıfının genç üyelerinin üzerinde bir hayalet gibi gezinmektedir. Bir fabrikada işçi olarak çalışan Arthur, hemen tüm işçiler gibi mesai boyunca çok çalışıp hafta sonu dağıtan biridir. Bu dağıtmaları boyunca hayatına giren iki kadın onu düzene mi bağlayacak, kendisine ve yaşama dışarıdan bakmasını mı sağlayacak? İçindeki öfkeyi nereye, nasıl kanalize edecek Arthur?

Yönetmen: Karel Reisz
İngiltere,1960, 90’
Oyuncular: Albert Finney, Shirley Anne Field, Rachel Roberts

Bir ekol: İngiliz Özgür Sineması
Kamerayı Sınıfa Çevirmek

İkinci Dünya Savaşı’nın ardından dünya sinemasında çeşitli film ekolleri ortaya çıktı: Avrupa’da İtalyan Yeni Gerçekçiliği (Neo-Realismo) 1945 sonrasında açılışı yapan ekoldü; arkasından, 1950’lerde İngiliz Özgür Sinema (Free Cinema) ekolü geldi. Bu akımlar, faşizmin yenildiği bir savaştan henüz çıkılmış olmasına rağmen insanlığa bir umut vaat edemeyen kapitalizmin ne kadar çok sorunla yüklü olduğunun da göstergesiydi. ABD’de ana akım Hollywood sineması düşlere, peri masallarına çağırırken, İtalya’da Yeni Gerçekçilik emekçi halkın haline baktı, onların hemen sonrasında İngiltere’de de benzer bir eğilim ortaya çıktı. Savaşın galiplerinden olan İngiltere’de kapitalizmin kendi işçi sınıfına sömürü ve yoksulluk dışında bir şey sunamadığı bir evrede, genç sinemacılar, İngiltere’nin işçi sınıfına çevirdiler kameralarını ve önce kısa filmlerle, ardından uzun metraj filmlerle halkın halini, gündelik yaşamını, nasıl çalıştığını, iş dışı zamanını nasıl geçirdiğini; aile kurumunun, sporun, kitle kültürünün (…) İngiltere’de toplumsal yaşamda nasıl karşılıkları olduğunu anlamaya ve anlatmaya soyundular.

Bu anlatının bir önemli özelliği dikkat çekiyor, özellikle de bugünle karşılaştırınca: Büyük Engels’in “İngiltere’de Emekçi Sınıfların Durumu” kitabının önsözünde “tek ve bölünmez insanlık ailesine” ulaşmanın yolunu döşeyecek sınıf olarak selamlanıyordu Britanya’nın emekçi sınıfları. Bu ufuk çok önemlidir. Bugün eksikliğini duyduğumuz bir ufuktur: Bir kimlik olarak sınıfın çektiği acılara odaklanmak değil, bu toplumsal sınıfın üretimden gelen gücünün verili toplumsal yaşamdaki karşılığını ve yarını kuracak sınıf olmasının mantığını anlama çabalarıydı İngiliz Özgür Sineması’nın yapmaya çalıştığı. Kendileri çok politik figürler olmasa da içinde soludukları 2. Savaş sonrası ortam, SSCB’nin prestiji vb. unsurlar, onları bu kanala taşıdı.

Bu ekol dünya sinema tarihine çok önemli filmler kazandırdı. Bu seçkimizde ilk olarak Özgür Sinema üzerine bir belgesel ile başlayıp, bir orta metrajlı ve üç de önemli uzun metrajlı oyunculu filmle, ekolü ve ana doğrultusunu sergilemeyi hedefliyoruz.
Aklımızda, kendi topraklarımızda ihtiyaç duyduğumuz sinema ve bu seçkilerden çıkarılacak dersler meselesi bulunuyor daima, elbette…

Biletler NHKM Gişe’de.

Seyircisiyle taş üstüne taş koyarak kurulan bir kule. Tek kişilik bir dünya.

Anadolunun en eski tiyatral biçimlerindendir Meddah ve Dengbej. Tek kişilik ve şarkılı anlatı tiyatrosu olan bu biçim, anonim aşk öykülerini, kadim masalları, tarihsel olayları dramatize ederdi. Çoğu zaman bir ana kanavası olsa da yazılı bir metni hiç bir zaman olmamıştır. Seyirciyle etkileşimli ve doğaçlama kurulur. Tüm karakterleri ve atmosferi tek kişinin yaratması itibarıyla, esas olarak iki oyuncu ile kurulan ancak zamanla eklenmiş yan karakterlerle daha kalabalık da olabilen orta oyunundan ayrılır.

Meddah/Dengbej geleneğinin bugüne taşınması ve modernize edilmesinde, bizim için anlatının, performansın, şarkıların doğaçlama olması ve seyirci ile o an orada yaratılması belirleyici olmuştur. Elbette ki ışık, müzik gibi ana enstrumanları da kullanılmaktadır. Ancak ana kuralımız burada da geçerlidir; onlar da doğaçlama performanslarını gerçekleştirirler.
Aslında geleneksel haliyle sadece oturmaya yarayan sandalye, zaman zaman mekan, zaman zaman da başkaca araçlara dönüşebilen tek dekor parçası olur. Yine gelenekselinde ter almak için kullanılan mendil; belde belde gezerken dayanak olan ve kahvede, meydanda seyircinin dikkatini canlı tutmak için yere vurularak kullanılan baston, oyuncunun karakter yaratımında kullandığı aksesuarlara dönüşür. Hatta bazen bizzat karakterlerin kendisi olur.

Oyunumuzun merkezi, o an orada, seyirciyle interaktif ve doğaçlama bir hikaye kurmaktır. Oyunumuza taş üstüne taş dizerek oynanan bir çocuk oyunu olan KUKA ismini vermemiz de bundandır.

Niyetimiz ise modern oyuncu/anlatıcı performansı ve tiyatrosunun olanaklarını kullanarak Meddah/Dengbej geleneğini, yeniden Modern Anadolu tiyatrosunun bir parçası kılmaktır…

Oynayan: Burak Tamdoğan

1961’de TİP, 1967’de DİSK aynı tarihte ve esas olarak aynı kadro tarafından kuruldular. İkisi birlikte ülkemiz sınıf mücadelesinde bir sıçrama dönemine damga vurdular. TKP’nin kuruluşuyla başlayan 100 yıllık tarihimiz kuşkusuz bu deneyimleri de kapsamaktadır.

Konuşmacılar: Aydemir Güler, Zehra Güner

Bedenimizin hiç unutamadığı, aklımızınsa hiç hatırlamadığı, hayatımız boyunca her zorlandığımızda dönmek istediğimiz o masal diyarı, annemizin karnı…

Çocuklar “En Gerçek Masal”da yerküredeki canlılığın temellerini, çeşitliliğini, yaşamın temel çatışkılarını unutamayacakları bir görsellik ve hareket tasarımıyla izleyecekler.
Bilimsel sorgulama, canlıların evrimi, anne karnındaki bebeğin gelişimi, doğum, özgürlük, eşitlik ve öğrenmek bu oyunun çocukları da katarak tartıştığı temel kavramlar.

6-10 yaş aralığı için sahnelenen “En Gerçek Masal”, külyutmaz birer tiyatro izleyicisi olan çocukları özenli, çalışılmış, yaratıcı bir sahneyle tanıştırırken anne babalara da akşam evde karşılaşacakları sorularla heyecanlı anlar yaşatmayı hedefliyor.

Nâzım Sahne

Yazan: Tuluğ Ünlütürk
Yöneten: Gözde Demirtaş
Oynayanlar: Öykü Çimen, Erkan Akbulut
Hareket: Arda Kurşunoğlu
Pedagojik Okuma: Dr. Deniz Arık Binbay
Kostüm/Dekor/Işık: Nilgün Kurtar, Tuluğ Ünlütürk
Müzik: Cem Yarkın, Günselin Seda Çetinkaya, Öncü Sancak, Özgür Ulusoy

Biletler NHKM Gişe’de.

Macar Sineması’nın yeniden doğuşunun ilk ürünü olarak kabul ediliyor. İkinci Savaş’tan henüz çıkan Macaristan’ı ve girdiği yolu, savaşın darmadağın ettiği ve savurduğu kimsesiz çocuklar üzerinden sembolik bir anlatımla tartışıyor. Çocukların sığındığı eski ve yıkık bir kaleye daha öncesinde yerleşmiş olan bir müzisyen, yağma, haydutluk ve zulümle ayakta kalmaya çabalayan çocukların yaşamlarının yönünü yıkıcılıktan kuruculuğa doğru değiştirmeye çalışacak.

Yönetmen: Géza von Radványi
Avusturya, 1948, 100’
Oyuncular: Artúr Somlay, Miklós Gábor, Zsuzsa Bánki, György Bárdy, László Horváth

Memleketin Diliyle Konuşmak: Macar Sineması Seçkisi
HANGİ TARAFTASINIZ?

Bu defa, dünya sinema tarihinin önemli bir başka katkıcısı Macaristan’la ve sinemasıyla buluşuyoruz. 20. yüzyıldaki ilklerden biri olarak çok kısa ömürlü bir sosyalist cumhuriyet deneyimine imza atmış, György Lukács’tan Béla Balázs’a, Attila József’e, önemli bir aydın birikimi olan, canlı siyasal mücadelelere sahne olmuş bir ülke Macaristan. İkinci Savaş öncesinde sağın ve faşizmin de etkin olduğu bir coğrafya olarak Macaristan’da, Macar halkı hem yurdundaki faşist iktidarı hem de işgalci faşistleri yenmiş ve İkinci Savaş’tan sonra SSCB’nin de önemli ve dostça desteğiyle bu defa bir halk demokrasisi olarak ve sosyalizme yönelen bir deneme yaşanmıştı. Bu toplumsal-tarihsel salınımın, bugünden geriye baktığımızda Macar sinemasına kocaman bir soru armağan ettiğini görüyoruz: “Hangi taraftasınız?”

Macar aydını ve toplumu, sosyalizme yönelen deneme boyunca, bir taraftan tasfiye edilemeyen küçük mülkiyetin gerici toplumsal-ideolojik girdileriyle, diğer yandan toplumsal anlamda ileri doğru kaydedilen sıçramaların arasında yönünü bulmaya çalıştı. Bugün Venezuela’da, Bolivya’da da benzerlerini gördüğümüz üzere, sermaye düzeni yanlıları, çeşitli kışkırtma ve provokasyonlarla sosyalizme yönelişin önünü kesmeye çalıştılar (1956 yılındaki gibi kışkırtmalarla) ve bugün görüyoruz ki bunu becerdiler.

Bir toplumun nereye doğru gittiği önemli bir meseledir. Yönümüzü nereye doğru çevirmemiz gerektiği, kimin, neyin tarafında olduğumuz, sadece bir dönemki Macar toplumunun değil, bugünün de yakıcı sorusu. Bu seçkimizle, toplumsal süreçlerde taraf olmanın ne anlama geldiğini ve doğru tarafı nasıl seçmek gerektiğini de tartışmayı hedefliyoruz.
Seçkimiz 1930’lardan 1960’ların ortalarına doğru uzanan bir kesiti ele alıyor, Macar halkının ve aydınının eşitlikçi bir topluma doğru attığı adımların arka planını, toplumsal ve kişisel boyutlarını irdeliyor. Önemli bir sinemasal ve kültürel birikimi temsil eden Macar filmleri seçkilerimiz de sonraki dönemlerde devam edecek.

Colin bir fırın soygunu vakası nedeniyle ıslahevinin yeni yapılandırılan reform okullarından birine gönderilir. Bir gün bu kurumların bir sosyal faaliyetinde düzenlenen bir uzun mesafe koşusunda dikkati çeker ve kendisini bu alanda geliştirmesi için önü açılır. Ancak hem sömürü hem ezme-ezilme ilişkileri ve hem de özgürlük yoksunluğu her yerde olduğu gibi burada da kendisini göstermektedir. Antreman için sık sık yalnız başına ve uzun mesafe koşularına çıkan, bunun için de ıslahevi okulu sınırları dışına çıkan Colin ne yapacak?

Yönetmen: Tony Ricardson
İngiltere, 1960, 104’
Oyuncular: Michael Redgrave, Tom Courtenay, Avis Bunnage
————————————————————————————–
Bir ekol: İngiliz Özgür Sineması
Kamerayı Sınıfa Çevirmek

İkinci Dünya Savaşı’nın ardından dünya sinemasında çeşitli film ekolleri ortaya çıktı: Avrupa’da İtalyan Yeni Gerçekçiliği (Neo-Realismo) 1945 sonrasında açılışı yapan ekoldü; arkasından, 1950’lerde İngiliz Özgür Sinema (Free Cinema) ekolü geldi. Bu akımlar, faşizmin yenildiği bir savaştan henüz çıkılmış olmasına rağmen insanlığa bir umut vaat edemeyen kapitalizmin ne kadar çok sorunla yüklü olduğunun da göstergesiydi. ABD’de ana akım Hollywood sineması düşlere, peri masallarına çağırırken, İtalya’da Yeni Gerçekçilik emekçi halkın haline baktı, onların hemen sonrasında İngiltere’de de benzer bir eğilim ortaya çıktı. Savaşın galiplerinden olan İngiltere’de kapitalizmin kendi işçi sınıfına sömürü ve yoksulluk dışında bir şey sunamadığı bir evrede, genç sinemacılar, İngiltere’nin işçi sınıfına çevirdiler kameralarını ve önce kısa filmlerle, ardından uzun metraj filmlerle halkın halini, gündelik yaşamını, nasıl çalıştığını, iş dışı zamanını nasıl geçirdiğini; aile kurumunun, sporun, kitle kültürünün (…) İngiltere’de toplumsal yaşamda nasıl karşılıkları olduğunu anlamaya ve anlatmaya soyundular.

Bu anlatının bir önemli özelliği dikkat çekiyor, özellikle de bugünle karşılaştırınca: Büyük Engels’in “İngiltere’de Emekçi Sınıfların Durumu” kitabının önsözünde “tek ve bölünmez insanlık ailesine” ulaşmanın yolunu döşeyecek sınıf olarak selamlanıyordu Britanya’nın emekçi sınıfları. Bu ufuk çok önemlidir. Bugün eksikliğini duyduğumuz bir ufuktur: Bir kimlik olarak sınıfın çektiği acılara odaklanmak değil, bu toplumsal sınıfın üretimden gelen gücünün verili toplumsal yaşamdaki karşılığını ve yarını kuracak sınıf olmasının mantığını anlama çabalarıydı İngiliz Özgür Sineması’nın yapmaya çalıştığı. Kendileri çok politik figürler olmasa da içinde soludukları 2. Savaş sonrası ortam, SSCB’nin prestiji vb. unsurlar, onları bu kanala taşıdı.

Bu ekol dünya sinema tarihine çok önemli filmler kazandırdı. Bu seçkimizde ilk olarak Özgür Sinema üzerine bir belgesel ile başlayıp, bir orta metrajlı ve üç de önemli uzun metrajlı oyunculu filmle, ekolü ve ana doğrultusunu sergilemeyi hedefliyoruz.
Aklımızda, kendi topraklarımızda ihtiyaç duyduğumuz sinema ve bu seçkilerden çıkarılacak dersler meselesi bulunuyor daima, elbette…

“Kahkahayla Gözyaşı Arasındaki Sosyal Sınıf Çelişkisi ve Aşk” alt başlıklı oyun, Nikolay V. Gogol’ün “Palto” öyküsünden oyunlaştırılmıştır. Yaşadığı dönemin Rusya’sının soğuğunu, kötülüklerini, çarpıklıklarını, gülünç durumlarını sergileyen Gogol’ün, olanca özverisiyle edindiği paltosunu çaldıran küçük bir memurun (Akakiy Akakiyeviç’in) üzüntüden ölmesini anlatan “Palto”su…

“Bir Palto, biliyorum size delice gelecek ama hava o kadar soğuktu ki, soğuk ciğerimi bile donduruyordu… Raton, kaston, ayı, kedi, tilki, sonra hermin, bütün bu derileri insanlar kendi derilerinin üstüne koyuyorlar. Gerekli olmayan bir şeye sahip olmak. Çok güzel! Aferin! Ama ne güzeldir onlara dokunmak, okşamak, yumuşacık…”

Oyun İşleri | İstanbul

Oyunlaştıran ve Oynayan: Şükrü Veysel Alankaya
Çeviri: Oyun İşleri
Müzik Düzenleme: Merve Akyıldız
Işık Tasarım: Uğur Çağlayan
Grafik Tasarım: Mehmet Dağlar
Ses ve Işık Kumanda: Orçun Ertaman
Asistan: Öğeday Çakır
Tek perde, 60′
Yaş Sınırı: 9+

Moderatör: Oğuz Kavala
Konuşmacılar: Prof. Dr. Haluk Gerçek, Ömür Yaşayan (Çevre Mühendisi)

Bağlama – Gitar Duo 2012 yılında Efgan Rende ve Ali Kazım Akdağ tarafından kurulmuştur. Alanlarında çok sayıda bilimsel ve sanatsal etkinlikte bulunan icracılar birikimlerini paylaşmak ve bu birikimlerden hareketle ortak değerler oluşturmak amacıyla bir araya gelmişlerdir. Grup, farklı kültürlere ait ve çalgı müziği literatürüne geçmiş eserleri yeni bir yorumla seslendirmektedir. Enstrümanların sahip olduğu teknikleri yeni bir bakış açısıyla buluşturmak ve çalgı repertuvarına yeni ezgiler kazandırmak grubun temel amaçlarından biridir. Duo’nun repertuvarında; Anadolu’da var olan müzikal öğelerin yanı sıra dünyanın başka bölgelerinde var olan müzikal üretimler de yer almaktadır.

Canlı performans icra anlayışı, Duo’nun sahne anlayışının temelini oluşturmaktadır. Çalışmaların bir sonucu olarak üretimlerin dinleyicilere ulaştırılması amacıyla 2015 yılında “Firez” adlı ilk albüm çalışması yayımlanmıştır. İTÜ, Uludağ, Bilkent, Bahçeşehir gibi üniversitelerde dinleyici karşısına çıkan Duo, ayrıca Bilkent Üniversitesi tarafından Türkiye 9. Gitar Günleri kapsamında “En İyi Proje” ödülüne layık görülmüştür. Eylül 2015’de ise Berlin’de gerçekleşen “Mandolin-Upgrade-Guitar-Bağlama” festivaline davet edilerek, biri festival açılış konseri olmak üzere iki konser ile ülkemizi temsil etmiştir. Caddebostan Kültür Merkezi, Koç Vakfı Okulları, Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi, Yıldız Teknik Üniversitesi gibi konserleri de gerçekleştiren ikili MÜZED’in düzenlediği Uluslararası 2. İpek Yolu Müzik Konferansı kapsamında da sahne almıştır.

2016 yılında “Pırlangıç” adlı çocuk şarkıları albümümüzü Kalan Müzik’ten çıkarttık. Amacımız çocuk zekasını küçümsemeyen şarkılar yapmak ve bunları gerçek sahibi olan çocuklarla paylaşmaktır. Biz “Baltalar elimizde, biz gideriz ormana” diye var olanı yok etmeye değil “Fidanlar elimizde ” diye var olanı çoğaltmayı amaçlayan, “Yağ satarım, bal satarım. Ustan ölmüş ben satayım” diyerek fırsatçılığı değil de “Ustam hasta, ben satarım. ” diye yardımlaşmanın, empatinin öne çıktığı şarkıların çocuklara daha çok yakıştığını düşünüyoruz. Yeni bir dili ve formu olan şarkılarımızı bu güne kadar okullarda, çocuk dostu mekanlarda, belediyelerde ve belediyelere ait çocuk kütüphanelerinde, festivallerde, müzede konserler vererek çocuklarla paylaştık.

Tematik yapısı doğa sevgisi, cesaret, emek olan kavramlar üzerine kurulu çocuk şarkılarımızı hiç bir dijital altyapı olmaksızın, akustik olarak, çok sesli icra etmekteyiz. Konserimiz yer yer interaktif olup, 50 dakika sürmektedir. Konser sonrasında ise arkadaşlarımız bireysel olarak enstrümanlarını çocuklara tanıtmaktadır.

Perkisyon: Feıdatı DUOLIKUN
Saksafon: Bora TANYELİ
Akustik Gitar: Ömer KARAKOÇ
Çocuk Vokal: Derin ÇOPUR
Vokal: Berrin ÇOPUR

Istvan Szabo’nun pek çok ödül de almış olan ve yine kendi kuşağı ve sonrasına da ilham kaynağı olmuş bir filmi; kaybettiği babasının kim olduğunu hatırlamaya / keşfetmeye / yeniden-tanımaya çalışan bir çocuğun gözünden yaklaşık yirmi yıllık bir Macaristan tarihi kesiti. Dr. Takó’nun oğlunun büyüme ve kendini tanıma hikâyesi, bir halkın kendi yolunu çizme hikâyesi aynı zamanda.

Yönetmen: István Szabó
Macaristan, 1966, 98’
Oyuncular: András Bálint, Miklós Gábor, Dániel Erdély

—————————————————————————————–

Memleketin Diliyle Konuşmak: Macar Sineması Seçkisi
HANGİ TARAFTASINIZ?

Bu defa, dünya sinema tarihinin önemli bir başka katkıcısı Macaristan’la ve sinemasıyla buluşuyoruz. 20. yüzyıldaki ilklerden biri olarak çok kısa ömürlü bir sosyalist cumhuriyet deneyimine imza atmış, György Lukács’tan Béla Balázs’a, Attila József’e, önemli bir aydın birikimi olan, canlı siyasal mücadelelere sahne olmuş bir ülke Macaristan. İkinci Savaş öncesinde sağın ve faşizmin de etkin olduğu bir coğrafya olarak Macaristan’da, Macar halkı hem yurdundaki faşist iktidarı hem de işgalci faşistleri yenmiş ve İkinci Savaş’tan sonra SSCB’nin de önemli ve dostça desteğiyle bu defa bir halk demokrasisi olarak ve sosyalizme yönelen bir deneme yaşanmıştı. Bu toplumsal-tarihsel salınımın, bugünden geriye baktığımızda Macar sinemasına kocaman bir soru armağan ettiğini görüyoruz: “Hangi taraftasınız?”

Macar aydını ve toplumu, sosyalizme yönelen deneme boyunca, bir taraftan tasfiye edilemeyen küçük mülkiyetin gerici toplumsal-ideolojik girdileriyle, diğer yandan toplumsal anlamda ileri doğru kaydedilen sıçramaların arasında yönünü bulmaya çalıştı. Bugün Venezuela’da, Bolivya’da da benzerlerini gördüğümüz üzere, sermaye düzeni yanlıları, çeşitli kışkırtma ve provokasyonlarla sosyalizme yönelişin önünü kesmeye çalıştılar (1956 yılındaki gibi kışkırtmalarla) ve bugün görüyoruz ki bunu becerdiler.

Bir toplumun nereye doğru gittiği önemli bir meseledir. Yönümüzü nereye doğru çevirmemiz gerektiği, kimin, neyin tarafında olduğumuz, sadece bir dönemki Macar toplumunun değil, bugünün de yakıcı sorusu. Bu seçkimizle, toplumsal süreçlerde taraf olmanın ne anlama geldiğini ve doğru tarafı nasıl seçmek gerektiğini de tartışmayı hedefliyoruz.
Seçkimiz 1930’lardan 1960’ların ortalarına doğru uzanan bir kesiti ele alıyor, Macar halkının ve aydınının eşitlikçi bir topluma doğru attığı adımların arka planını, toplumsal ve kişisel boyutlarını irdeliyor. Önemli bir sinemasal ve kültürel birikimi temsil eden Macar filmleri seçkilerimiz de sonraki dönemlerde devam edecek.

Emekçi mahallelerinden yetişip spor “piyasasının” içinde yer tutmaya çalışan pek çok sporcu gibi rugby oyuncusu Frank Machin de sertlik, acımasızlık ve hırsı sayesinde, hızla yıldız sporcu konumuna yükselir. Şöhret ve zenginlikle ne yapacağını bilemeyip, bunları elinde tutmanın ne kadar ağır bedelleri olduğunu ve kaybetmenin ne kadar kolay olduğunu anlar: sevgiyle, hayatına bir anlam yaratmakla kendi konumu arasındaki gerilimi fark eder.

Yönetmen: Lindsay Anderson
İngiltere, 1963, 134’
Oyuncular: Richard Harris, Rachel Roberts, Alan Badel
—————————————————————————————–
Bir ekol: İngiliz Özgür Sineması
Kamerayı Sınıfa Çevirmek

İkinci Dünya Savaşı’nın ardından dünya sinemasında çeşitli film ekolleri ortaya çıktı: Avrupa’da İtalyan Yeni Gerçekçiliği (Neo-Realismo) 1945 sonrasında açılışı yapan ekoldü; arkasından, 1950’lerde İngiliz Özgür Sinema (Free Cinema) ekolü geldi. Bu akımlar, faşizmin yenildiği bir savaştan henüz çıkılmış olmasına rağmen insanlığa bir umut vaat edemeyen kapitalizmin ne kadar çok sorunla yüklü olduğunun da göstergesiydi. ABD’de ana akım Hollywood sineması düşlere, peri masallarına çağırırken, İtalya’da Yeni Gerçekçilik emekçi halkın haline baktı, onların hemen sonrasında İngiltere’de de benzer bir eğilim ortaya çıktı. Savaşın galiplerinden olan İngiltere’de kapitalizmin kendi işçi sınıfına sömürü ve yoksulluk dışında bir şey sunamadığı bir evrede, genç sinemacılar, İngiltere’nin işçi sınıfına çevirdiler kameralarını ve önce kısa filmlerle, ardından uzun metraj filmlerle halkın halini, gündelik yaşamını, nasıl çalıştığını, iş dışı zamanını nasıl geçirdiğini; aile kurumunun, sporun, kitle kültürünün (…) İngiltere’de toplumsal yaşamda nasıl karşılıkları olduğunu anlamaya ve anlatmaya soyundular.
Bu anlatının bir önemli özelliği dikkat çekiyor, özellikle de bugünle karşılaştırınca: Büyük Engels’in “İngiltere’de Emekçi Sınıfların Durumu” kitabının önsözünde “tek ve bölünmez insanlık ailesine” ulaşmanın yolunu döşeyecek sınıf olarak selamlanıyordu Britanya’nın emekçi sınıfları. Bu ufuk çok önemlidir. Bugün eksikliğini duyduğumuz bir ufuktur: Bir kimlik olarak sınıfın çektiği acılara odaklanmak değil, bu toplumsal sınıfın üretimden gelen gücünün verili toplumsal yaşamdaki karşılığını ve yarını kuracak sınıf olmasının mantığını anlama çabalarıydı İngiliz Özgür Sineması’nın yapmaya çalıştığı. Kendileri çok politik figürler olmasa da içinde soludukları 2. Savaş sonrası ortam, SSCB’nin prestiji vb. unsurlar, onları bu kanala taşıdı.
Bu ekol dünya sinema tarihine çok önemli filmler kazandırdı. Bu seçkimizde ilk olarak Özgür Sinema üzerine bir belgesel ile başlayıp, bir orta metrajlı ve üç de önemli uzun metrajlı oyunculu filmle, ekolü ve ana doğrultusunu sergilemeyi hedefliyoruz.
Aklımızda, kendi topraklarımızda ihtiyaç duyduğumuz sinema ve bu seçkilerden çıkarılacak dersler meselesi bulunuyor daima, elbette…

Biletler NHKM Gişe’de.

İstanbul’un en önemli kültür varlıklarından biri olan Ayasofya, Bizans imparatoru Iustinianos tarafından 537 yılında kentin katedral kilisesi olarak inşa ettirilmiştir. Bugün gördüğümüz yapı, daha önce inşa edilmiş olan ilk iki Ayasofya kilisesi kentte çıkan ayaklanmalarda yakılarak harap edilmiş olduğundan, üçüncü yapıdır. Ayasofya çok özel bir yapıdır: Mimari olarak bir gelişim çizgisi üzerinde yer alan örneklerden biri değildir; öncesinde ve sonrasında eşi olamayan bir prestij yapısı olarak, çağının teknik ve mali olanakları zorlanarak inşa edilmiştir. İmparator Iustinianos’un antik Roma İmparatorluğu’nun bütün topraklarını Hristiyan bir imparatorluk altında yeniden birleştirme vizyonunun mimarlık alanındaki yansımasıdır. Pagan Roma’da Pantheon varsa, Hristiyan ‘Yeni Roma’da da onunla eşdeğer bir sembol yapı olmalıydı. Büyük bir kubbenin örttüğü alışılmadık genişlikteki bir iç mekân, yapıldığı günden bu yana bütün ziyaretçileri etkilemiş, imparatorluğun gücünü gösteren bir yapı olmuştur. 916 yıl Konstantinopolis’in baş kilisesi olarak hizmet eden yapı, 1453 yılında camiye dönüştürülmüş, 1935 yılında ise en uygun işlevine kavuşturulmuş, evrensel kültür mirasının bir parçası olan yapı müze olarak tüm insanlığın hizmetine açılmıştır. Bu önemli kültür varlığı ne yazık ki son yıllarda gerici-dinci politikacılar tarafından istismar edilmekte, özellikle seçimler öncesinde tekrar cami olarak ibadete açılacağı propagandası yapılmaktadır.

Konuşmacı: Prof. Dr. Engin Akyürek