Etkinlik Takvimi

Kemal Okuyan, Eylül ayında yayımlanan kitabı “Devrimin Gölgesinde: Berlin, Varşova, Ankara 1920” hakkında söyleşmek ve kitabını imzalamak üzere okuyucuları ile buluşuyor.
“1917’de Rusya’da gerçekleşen sosyalist devrim, neden başka ülkelerde tekrarlanmadı? Neden insanlık 1920’lerde eline geçirdiği büyük fırsatı, kapitalizmden nihai olarak kurtulma fırsatını değerlendiremedi?
Bu sorunun yanıtına ulaşmak için, devrimin gölgesinin düştüğü üç şehire; Berlin, Varşova ve Ankara’ya; bir asır kadar uzun 1920 yılına gidiyoruz. Anlamak ve ders çıkarmak için…”

Sosyalizmin yurdundan öyküler
Sovyet İnsanı

1917 Ekim Devrimi’nin bu yılki yıldönümünde, NHKM olarak, pek bilinmeyen bir sinemaya yer açmak istedik: Sovyet sinemasına…
Sovyet sineması bir açıdan herkesin aşina olduğu, çok sözü edilen bir sinema. Başka bir açıdan ise, çok sınırlı örnekle temsil edilen ve pek bilinmeyen bir sinema. Önemli bir miras ve üretim var oysa.

Bu program, filmleriyle görece daha çok tanınan kurucu kuşak Sovyet sinemacıların eserlerinin dışına çıkmayı hedefliyor. Yaptığımız seçki ise NHKM’nin özgün çevirileriyle Türkiye’de izleyicinin ilk kez buluşacağı filmler. Bu filmler aynı zamanda sinemaseverlerin, devrim sonrası için üç, beş filme, 2. Savaş sonrası Sovyet sineması için ise model olarak Tarkovskiy’e ve diğer anti-sovyet yönetmenlere mahkûm edilmesine bir itiraz niteliği de taşıyor. Sovyet sineması, sadece SSCB düşmanı sinemacılar, küfür estetleri yetiştirmemişti elbette!

Bu filmleri bir araya getirirken, dikkat çekmek istediğimiz bir üretim bütünlüğü var aslında:

Nazi işgalinin geri püskürtülmesiyle 1945’te zaferle çıkılan Anayurt Savunması’nın ardından yaralarını büyük ölçüde sarmış olan Sovyetler Sosyalist Cumhuriyetler Birliği, 1960’lara gelindiğinde Soğuk Savaş’ın damga vurduğu bir dünyada kendisine yeniden bir yol tarif etmenin eşiğindeydi artık: Faşizmin ezilişinin ardından nereye doğru ve nasıl yürünecek?
Bu sorgulamanın hem toplumsal – insani hem politik – kültürel – ideolojik hem de endüstriyel – teknolojik düzlemlere uzanan pek çok boyutu bulunuyor elbette. Seçkimize aldığımız filmlerle yapmak istediğimiz işte bu sorgulamanın çeşitli boyutlarını ortaya koymak. Filmlerin her biri, tasarlanıp çekildikleri dönemde Sovyet toplumunu çeşitli yönleriyle tartışmaya soyunmuş filmler aslında.
Bugünden geriye doğru baktığımızda, filmlerin açmaya çalıştığı tartışmaların güçlenmediğini ve bahsettiğimiz sorgulamanın cılız kalmış olduğunu görebiliyoruz. Tam da bu nedenle seçtiğimiz filmler aslında SSCB’nin son otuz yılına dönük çok ilginç tanıklıklar anlamına da geliyor. İzleyicilerimize, filmler boyunca tanıklık edecekleri yaşam standartlarına ve toplumsal kültüre özellikle dikkat etmelerini öneriyoruz.
NHKM’de Sovyet sinemasından özel seçkiler paylaşmaya, önümüzdeki aylarda da devam edeceğiz.
—————————————————————————————-
Hem bilim kavrayışı hem de gündelik yaşamın örgütlenişi düzeyinde çarpıtmalarla kurulu ve Çernobil kazasını işleyen o dizinin karşısına, gösterime girdiği dönemde SSCB’de büyük ses getirmiş bir filmi getiriyoruz. Bu ilginç film, “Sıradan Faşizm” belgeseliyle tüm dünyada haklı bir saygınlık kazanan önemli Sovyet yönetmeni M. Romm’un kurmaca/oyunculu film alanındaki önemli filmlerinden de biri.

Biri teorik fizik alanında diğeri ise bir nükleer santraldeki bir araştırmada görev alan tutkulu iki genç nükleer fizikçi arkadaş bu yeni araştırma alanlarında heyecanla çalışıp üretiyorlar. Genç fizikçilerden Gusev’in hocası santraldaki deneyler sırasında yoğun radyasyona maruz kalınca, sorumluluk Gusev’e geçiyor. Kişisel yaşamında da çalıştığı alanda da arkadaşı Ilya ile yolları kesişen Gusev, yürüttüğü çalışmadan sonuç alabilecek mi?
Film bu araştırma ve deney sürecini işlerken diğer taraftan da Sovyet toplumunda bilim nasıl bir anlam ve değer taşıdığını sergiliyor ve çok önemli sorular da ortaya atıyor: Geleceğe umutla bakmak için Sovyet toplumuna bilim yetecek mi? Nükleer enerji ağır bir savaştan, yıkımdan çıkmış bir ülke için ne ifade ediyordu? Sovyetler Birliği’nin temsil ettiği sosyalizmin geleceği açısından ilerleme, gelişme, ne anlama geliyordu? Sovyetler Birliği’nin bir atılımı örgütleyecek insan kaynağı var mıydı? Yaşamı sevmek, yüceltmek, nasıl bir irade ister?

Yönetmen: Mihail Romm, SSCB, 1962
Oyuncular: Aleksey Batalov, Innokentiy Smoktunovskiy, Tatyana Lavrova, Nikolai Plotnikov
Orijinal Adı: Devyat Dney Odnogo Goda

Biletler NHKM Gişe’de.

Seyircisiyle taş üstüne taş koyarak kurulan bir kule. Tek kişilik bir dünya.

Anadolunun en eski tiyatral biçimlerindendir Meddah ve Dengbej. Tek kişilik ve şarkılı anlatı tiyatrosu olan bu biçim, anonim aşk öykülerini, kadim masalları, tarihsel olayları dramatize ederdi. Çoğu zaman bir ana kanavası olsa da yazılı bir metni hiç bir zaman olmamıştır. Seyirciyle etkileşimli ve doğaçlama kurulur. Tüm karakterleri ve atmosferi tek kişinin yaratması itibarıyla, esas olarak iki oyuncu ile kurulan ancak zamanla eklenmiş yan karakterlerle daha kalabalık da olabilen orta oyunundan ayrılır.

Meddah/Dengbej geleneğinin bugüne taşınması ve modernize edilmesinde, bizim için anlatının, performansın, şarkıların doğaçlama olması ve seyirci ile o an orada yaratılması belirleyici olmuştur. Elbette ki ışık, müzik gibi ana enstrumanları da kullanılmaktadır. Ancak ana kuralımız burada da geçerlidir; onlar da doğaçlama performanslarını gerçekleştirirler.
Aslında geleneksel haliyle sadece oturmaya yarayan sandalye, zaman zaman mekan, zaman zaman da başkaca araçlara dönüşebilen tek dekor parçası olur. Yine gelenekselinde ter almak için kullanılan mendil; belde belde gezerken dayanak olan ve kahvede, meydanda seyircinin dikkatini canlı tutmak için yere vurularak kullanılan baston, oyuncunun karakter yaratımında kullandığı aksesuarlara dönüşür. Hatta bazen bizzat karakterlerin kendisi olur.

Oyunumuzun merkezi, o an orada, seyirciyle interaktif ve doğaçlama bir hikaye kurmaktır. Oyunumuza taş üstüne taş dizerek oynanan bir çocuk oyunu olan KUKA ismini vermemiz de bundandır.

Niyetimiz ise modern oyuncu/anlatıcı performansı ve tiyatrosunun olanaklarını kullanarak Meddah/Dengbej geleneğini, yeniden Modern Anadolu tiyatrosunun bir parçası kılmaktır…

Oynayan: Burak Tamdoğan

“Dengin Plays Pentagram” ile Mayıs ayında ilk albümünü çıkartan genç piyanist kendi albümünden, S. Rachmaninoff, Fazıl Say, Eric Satie bestelerinden oluşan bir repertuvar ile İstanbul seyircisinin karşısına çıkıyor.

Kentin orta yerinde tek başına bir işçinin hikayesi “Barista”. Gerçi, bir hikayesi de yok aslında. Yahut, belki de vardır da, yok gibidir. Bir kişiliği de yok. Yani, yok galiba… Var sanki ama, yok gibi o da, emin değiliz. Bir şey bekliyor ama ne? Onu da tam bulamadık. Öfkelenmiş, belli, bu sefer kime patlayacak, kestiremiyoruz da.

Biz bütün merakımızla oynuyoruz ama. Elimizden geldiğince yer açıyoruz öfkesine de, umuduna da.
Umut, öfkenin yolu üstünde çünkü.
Yolunu bulursak…

Nâzım Sahne
Yazan ve Yöneten: Tuluğ Ünlütürk
Oynayanlar: Mehmet Okuroğlu, Gülşah Bolat
Müzik: Ulaş Özer
Işık: Osman Ramazan
Sahne Tasarım: Ender Özer

Teşekkürler, Güray Dinçol, Çağrı Kınıkoğlu, Cem Yarkın, Seda Kendir, Diren

Sosyalizmin yurdundan öyküler
Sovyet İnsanı

1917 Ekim Devrimi’nin bu yılki yıldönümünde, NHKM olarak, pek bilinmeyen bir sinemaya yer açmak istedik: Sovyet sinemasına…
Sovyet sineması bir açıdan herkesin aşina olduğu, çok sözü edilen bir sinema. Başka bir açıdan ise, çok sınırlı örnekle temsil edilen ve pek bilinmeyen bir sinema. Önemli bir miras ve üretim var oysa.

Bu program, filmleriyle görece daha çok tanınan kurucu kuşak Sovyet sinemacıların eserlerinin dışına çıkmayı hedefliyor. Yaptığımız seçki ise NHKM’nin özgün çevirileriyle Türkiye’de izleyicinin ilk kez buluşacağı filmler. Bu filmler aynı zamanda sinemaseverlerin, devrim sonrası için üç, beş filme, 2. Savaş sonrası Sovyet sineması için ise model olarak Tarkovskiy’e ve diğer anti-sovyet yönetmenlere mahkûm edilmesine bir itiraz niteliği de taşıyor. Sovyet sineması, sadece SSCB düşmanı sinemacılar, küfür estetleri yetiştirmemişti elbette!

Bu filmleri bir araya getirirken, dikkat çekmek istediğimiz bir üretim bütünlüğü var aslında:

Nazi işgalinin geri püskürtülmesiyle 1945’te zaferle çıkılan Anayurt Savunması’nın ardından yaralarını büyük ölçüde sarmış olan Sovyetler Sosyalist Cumhuriyetler Birliği, 1960’lara gelindiğinde Soğuk Savaş’ın damga vurduğu bir dünyada kendisine yeniden bir yol tarif etmenin eşiğindeydi artık: Faşizmin ezilişinin ardından nereye doğru ve nasıl yürünecek?
Bu sorgulamanın hem toplumsal – insani hem politik – kültürel – ideolojik hem de endüstriyel – teknolojik düzlemlere uzanan pek çok boyutu bulunuyor elbette. Seçkimize aldığımız filmlerle yapmak istediğimiz işte bu sorgulamanın çeşitli boyutlarını ortaya koymak. Filmlerin her biri, tasarlanıp çekildikleri dönemde Sovyet toplumunu çeşitli yönleriyle tartışmaya soyunmuş filmler aslında.
Bugünden geriye doğru baktığımızda, filmlerin açmaya çalıştığı tartışmaların güçlenmediğini ve bahsettiğimiz sorgulamanın cılız kalmış olduğunu görebiliyoruz. Tam da bu nedenle seçtiğimiz filmler aslında SSCB’nin son otuz yılına dönük çok ilginç tanıklıklar anlamına da geliyor. İzleyicilerimize, filmler boyunca tanıklık edecekleri yaşam standartlarına ve toplumsal kültüre özellikle dikkat etmelerini öneriyoruz.
NHKM’de Sovyet sinemasından özel seçkiler paylaşmaya, önümüzdeki aylarda da devam edeceğiz.
—————————————————————————————-
Yirmi beş milyona yakın yurttaşını faşizmin katlettiği Sovyetler Birliği… Bu cümleyi kurması kolay ama bu cümledekileri yaşamak? Savaştan sonra en az bir ferdini kaybetmemiş bir aile bulmak hemen hemen imkânsızdı. Yaraları sarmak denilen şey ise, bir inşaat faaliyetine sığamayacak kadar derindeki şeylere dokunmayı gerektiriyordu.

Üstelik yaraları sardıktan sonra kayıplarını sırtlanıp yaşamaya devam etmeyi de…

Hutsiyev’in lirik filmi, üç genç üzerinden, bu soruları ve yanıtlarını tartışmaya soyunuyor. Aynı mahalleden çocukluk arkadaşı olan, savaş zamanı dünyaya gelmiş üç genç, artık yirmili yaşlarında ve yaşama atılmanın eşiğindedirler. Romm’un filmi bilim insanlarına göz atıyordu; Hutsiyev ise Sovyet gençliğine ve onları bekleyen ciddi işe, o “yaşamak” işine ve “sosyalizmi pekiştirmek” görevine göz atıyor. Bu film boyunca Moskova’daki gündelik yaşama, bir 1 Mayıs kutlamasına ve sosyalizmin yetiştirdiği o güzel, iyi insanlara rastlayacaksınız; kaçırmayın!

Yönetmen: Marlen Hutsiyev, SSCB, 1965
Oyuncular: Valentin Popov, Nikolay Gubenko, Stanislav Lyubshin, Marianna Vertinskaya
Orijinal Adı: Mnye Dvadtsat Let

Biletler NHKM Gişe’de.

Aydemir Güler’in güncel gelişmeleri değerlendireceği Memleket Sohbetleri 13 Kasım Çarşamba 20.00’de NHKM Ruhi Su Salonu’nda.

Sosyalizmin yurdundan öyküler
Sovyet İnsanı

1917 Ekim Devrimi’nin bu yılki yıldönümünde, NHKM olarak, pek bilinmeyen bir sinemaya yer açmak istedik: Sovyet sinemasına…
Sovyet sineması bir açıdan herkesin aşina olduğu, çok sözü edilen bir sinema. Başka bir açıdan ise, çok sınırlı örnekle temsil edilen ve pek bilinmeyen bir sinema. Önemli bir miras ve üretim var oysa.

Bu program, filmleriyle görece daha çok tanınan kurucu kuşak Sovyet sinemacıların eserlerinin dışına çıkmayı hedefliyor. Yaptığımız seçki ise NHKM’nin özgün çevirileriyle Türkiye’de izleyicinin ilk kez buluşacağı filmler. Bu filmler aynı zamanda sinemaseverlerin, devrim sonrası için üç, beş filme, 2. Savaş sonrası Sovyet sineması için ise model olarak Tarkovskiy’e ve diğer anti-sovyet yönetmenlere mahkûm edilmesine bir itiraz niteliği de taşıyor. Sovyet sineması, sadece SSCB düşmanı sinemacılar, küfür estetleri yetiştirmemişti elbette!

Bu filmleri bir araya getirirken, dikkat çekmek istediğimiz bir üretim bütünlüğü var aslında:

Nazi işgalinin geri püskürtülmesiyle 1945’te zaferle çıkılan Anayurt Savunması’nın ardından yaralarını büyük ölçüde sarmış olan Sovyetler Sosyalist Cumhuriyetler Birliği, 1960’lara gelindiğinde Soğuk Savaş’ın damga vurduğu bir dünyada kendisine yeniden bir yol tarif etmenin eşiğindeydi artık: Faşizmin ezilişinin ardından nereye doğru ve nasıl yürünecek?
Bu sorgulamanın hem toplumsal – insani hem politik – kültürel – ideolojik hem de endüstriyel – teknolojik düzlemlere uzanan pek çok boyutu bulunuyor elbette. Seçkimize aldığımız filmlerle yapmak istediğimiz işte bu sorgulamanın çeşitli boyutlarını ortaya koymak. Filmlerin her biri, tasarlanıp çekildikleri dönemde Sovyet toplumunu çeşitli yönleriyle tartışmaya soyunmuş filmler aslında.
Bugünden geriye doğru baktığımızda, filmlerin açmaya çalıştığı tartışmaların güçlenmediğini ve bahsettiğimiz sorgulamanın cılız kalmış olduğunu görebiliyoruz. Tam da bu nedenle seçtiğimiz filmler aslında SSCB’nin son otuz yılına dönük çok ilginç tanıklıklar anlamına da geliyor. İzleyicilerimize, filmler boyunca tanıklık edecekleri yaşam standartlarına ve toplumsal kültüre özellikle dikkat etmelerini öneriyoruz.
NHKM’de Sovyet sinemasından özel seçkiler paylaşmaya, önümüzdeki aylarda da devam edeceğiz.
—————————————————————————————-
Yelizaveta Uvarova tarihi bir dokuya da sahip bir kent olan Zlatograd’ın belediye başkanıdır. Hem kentinin hem de Sovyetler Birliği’nin önündeki parlak geleceğe inanan ve tüm zorluklara rağmen tüm emeğini işine veren bir yöneticidir. Kent sakinlerinin sorunlarını her şeyin üstünde tutar. Kentin tarihi ve sanayi yakalarını birbirine bağlayacak köprüyü inşa etmeyi aklına koymuştur. Bu sırada yaşanan bir trajik gelişme ile yaşamı altüst olursa da sorumluluklarına yaslanarak yeniden ayağa kalkmaya çalışır.
1970’ler SSCB’deki liberal etkilerin ve ideolojik çözülmenin toplumsal yaşam boyunca hissedilmeye başlandığı yıllardır da. Toplumsal ödevler ve sorumluluk, örgütlülük, siyasal bilinç ve kavrayış, yerini kişisel çıkar arayışıyla kayıtsızlık arasında salınan bir ideolojik bulamaca bırakmaya başlamıştır. Panfilov’un filmi, “Sovyet yurttaşı olmak” üzerine kafa yoran ve yorduran bir film.

Yönetmen: Gleb Panfilov, SSCB, 1975
Oyuncular: Inna Çurikova, Nikolay Gubenko, Ekaterina Volkova, Leonid Bronevoy, Vasiliy Şukşin
Orijinal Adı: Proşu Slova

Biletler NHKM Gişe’de.

“Kahkahayla Gözyaşı Arasındaki Sosyal Sınıf Çelişkisi ve Aşk” alt başlıklı oyun, Nikolay V. Gogol’ün “Palto” öyküsünden oyunlaştırılmıştır. Yaşadığı dönemin Rusya’sının soğuğunu, kötülüklerini, çarpıklıklarını, gülünç durumlarını sergileyen Gogol’ün, olanca özverisiyle edindiği paltosunu çaldıran küçük bir memurun (Akakiy Akakiyeviç’in) üzüntüden ölmesini anlatan “Palto”su…

“Bir Palto, biliyorum size delice gelecek ama hava o kadar soğuktu ki, soğuk ciğerimi bile donduruyordu… Raton, kaston, ayı, kedi, tilki, sonra hermin, bütün bu derileri insanlar kendi derilerinin üstüne koyuyorlar. Gerekli olmayan bir şeye sahip olmak. Çok güzel! Aferin! Ama ne güzeldir onlara dokunmak, okşamak, yumuşacık…”

Oyun İşleri | İstanbul

Oyunlaştıran ve Oynayan: Şükrü Veysel Alankaya
Çeviri: Oyun İşleri
Müzik Düzenleme: Merve Akyıldız
Işık Tasarım: Uğur Çağlayan
Grafik Tasarım: Mehmet Dağlar
Ses ve Işık Kumanda: Orçun Ertaman
Asistan: Öğeday Çakır
Tek perde, 60′
Yaş Sınırı: 9+