Etkinlik Takvimi

Memleketin Diliyle Konuşmak:
İtalya Rüzgârı – 1

İtalyan sineması, dünya sinema tarihinde önemli yeri olan bir sinemaydı. Başta İtalya’nın emekçilerine, sonra tüm dünyanın emekçilerine, aydınlarına ilham kaynağı olan bir sinemaydı. Bugün yerinde yeller esiyor.

Elbette homojen bir sinemadan bahsetmiyoruz: Bu sinema da yirminci yüzyıldaki tüm ulusal sinemalar gibi, içinde geri ve ileri unsurlar, sığ ve gelişkin unsurlar barındırıyordu; hatta geri ve ileri olan kavrayışların buluştuğu örneklerden bile bahsedilebilir. Sinemada, sanat alanında ileri ve geri olanı nasıl ayrıştırmalı? İtalyan sineması nerede duruyordu? Neden önemliydi?

Önce şu: İleri olan, bu çağda, toplumsal eşitlik düşüncesidir; toplumsal eşitliğe karşı durmak ya da kayıtsız kalmak ise geri olanı savunmaktır. Toplumsal eşitlik düşüncesini omurgaya çakan, bu düşünceyle alışverişe giren sinema da ileri bir sinemadır.

İtalyan sineması, işte tam da bu anlamda, özellikle İkinci Savaş sonrasında, İtalya’nın kurtuluşu arayışı ile el ele biçimleniyor. Önce Mussolini iktidarı altında, ardından Nazi Almanya’sı güdümünde Avrupa’ya ve Afrika’ya kan kusturan bir ülke, komünistlerin önderlik ettiği bir mücadele süreci sayesinde, giderek faşizmden ve işgalcilerden kurtulma mücadelesinin yurdu haline geliyor.

İtalya faşizmden kurtulduktan sonra ise bir başka soru kendini hissettiriyor: İtalya gerçekten kurtuldu mu; kurtulmak ne demektir?
Bu soru pek çok sinemacıyı kendisine çekiyor ve sonrasında Yeni-Gerçekçilik olarak anılan ekol, İtalyan Komünist Partisi üyesi sinemacıların ve dostlarının (Zavattini, Visconti, Rosselini vd.) elleriyle ve aklıyla şekilleniyor. Bir memleketin gerçekten kurtulmasının, emekçi halkın kurtuluşuyla anlam kazanabileceğini fark ediyorlar. Kendi insanını ve memleketini anlatmak sevdası ile toplumsal kurtuluş düşüncesinin ilişkisini kuruyorlar. Bu duygu ve düşüncenin renk çaldığı bir sinemaya imza atıyorlar. Öyle güçlü girdiler yapıyorlar ki, Yeni-Gerçekçilik sonrası dönemde farklı ekol ve yönelimler görülse de aynı izlek kendisini hissettirmeye devam ediyor: Kurtuluşu emekçi halkın kurtuluşu ile birlikte düşünmek izleği yani…

Gösterimlerimizin başlığında kullandığımız “Memleketin Diliyle Konuşmak” ifadesiyle, işte bunu kastediyoruz. Bir memleketin toplumsal yaşamını, toplumsal tarihini emekçilerin kurtuluşuyla ilişkilendirerek ele almayı… İtalyan Sineması’nın İkinci Savaş sonu ve 1980’ler arası dönemi, böyle bir tartışma açısından referans oluşturacak önemde filmlerle dolu; hem içerik hem biçim açısından önemli bir birikim ifade ediyor. Bu birikimin temsilcisi olabilecek filmler arasından oluşturacağımız seçkilerle, hem bu sinemaya işaret edebilmek hem de aynı tartışmayı kendi ülkemize ve sinemamıza taşımak istiyoruz. Geleceği yakınlaştırmak, sinemaya yeni ufuklarla buluşturmak için. İğdiş edilen sinema sanatında da mirasa sahip çıkmak, geleneğin inşası, temel olarak geleceğe sıçrama iradesi ve iddiası ile anlam kazanıyor.
Sinemasever dostlarımızı, dünya sinema tarihine damga vurmuş bu filmler vesilesiyle, bu tartışmaya katılmaya davet ediyoruz.
—————————————————————————————–
19. yüzyıl sonu ve 20. yüzyıl başı, İtalya’nın ulusal birliğini sağlama, kapitalistleşme, sanayileşme, kırın ve tarım toplumunun dağılışı, pek çok sarsıcı toplumsal sürecin üst üste yığılarak yaşandığına işaret ediyor. Böyle bir toplumsal yapı, büyük çelişkilerle ve gerilimlerle yüklüydü elbette. Taviani Kardeşler’in Luigi Pirandello’nun öykülerinden uyarladıkları Kaos, episodik bir yapıda, İtalyan burjuva devrimcisi Garibaldi’den halk masallarına, batıl inançlardan yoksul halka dönük zulme ve elbette mutluluk arayışına ilişkin, İtalya’nın vurguladığımız döneminden kesitler, manzaralar sunuyor. Yaşamın diyalektiğini avuçlarına almaya çalışan oldukça güçlü sinematografi, Yeni Gerçekçilerden bir kopuşu ortaya koyuyor gibi görünse de film bu duygu ve düşünceden besleniyor. İtalyan sinemasının en önemli filmlerinden biri.

Yönetmen: P. & V. Taviani
İtalya, 1984, 188’
Oyuncular: Margarita Lozano, Orazio Torrisi, Carlo Cartier

Biletler NHKM Gişe’de

Memleketin Diliyle Konuşmak: Macar Sineması Seçkisi
HANGİ TARAFTASINIZ?

Bu defa, dünya sinema tarihinin önemli bir başka katkıcısı Macaristan’la ve sinemasıyla buluşuyoruz. 20. yüzyıldaki ilklerden biri olarak çok kısa ömürlü bir sosyalist cumhuriyet deneyimine imza atmış, György Lukács’tan Béla Balázs’a, Attila József’e, önemli bir aydın birikimi olan, canlı siyasal mücadelelere sahne olmuş bir ülke Macaristan. İkinci Savaş öncesinde sağın ve faşizmin de etkin olduğu bir coğrafya olarak Macaristan’da, Macar halkı hem yurdundaki faşist iktidarı hem de işgalci faşistleri yenmiş ve İkinci Savaş’tan sonra SSCB’nin de önemli ve dostça desteğiyle bu defa bir halk demokrasisi olarak ve sosyalizme yönelen bir deneme yaşanmıştı. Bu toplumsal-tarihsel salınımın, bugünden geriye baktığımızda Macar sinemasına kocaman bir soru armağan ettiğini görüyoruz: “Hangi taraftasınız?”

Macar aydını ve toplumu, sosyalizme yönelen deneme boyunca, bir taraftan tasfiye edilemeyen küçük mülkiyetin gerici toplumsal-ideolojik girdileriyle, diğer yandan toplumsal anlamda ileri doğru kaydedilen sıçramaların arasında yönünü bulmaya çalıştı. Bugün Venezuela’da, Bolivya’da da benzerlerini gördüğümüz üzere, sermaye düzeni yanlıları, çeşitli kışkırtma ve provokasyonlarla sosyalizme yönelişin önünü kesmeye çalıştılar (1956 yılındaki gibi kışkırtmalarla) ve bugün görüyoruz ki bunu becerdiler.

Bir toplumun nereye doğru gittiği önemli bir meseledir. Yönümüzü nereye doğru çevirmemiz gerektiği, kimin, neyin tarafında olduğumuz, sadece bir dönemki Macar toplumunun değil, bugünün de yakıcı sorusu. Bu seçkimizle, toplumsal süreçlerde taraf olmanın ne anlama geldiğini ve doğru tarafı nasıl seçmek gerektiğini de tartışmayı hedefliyoruz.
Seçkimiz 1930’lardan 1960’ların ortalarına doğru uzanan bir kesiti ele alıyor, Macar halkının ve aydınının eşitlikçi bir topluma doğru attığı adımların arka planını, toplumsal ve kişisel boyutlarını irdeliyor. Önemli bir sinemasal ve kültürel birikimi temsil eden Macar filmleri seçkilerimiz de sonraki dönemlerde devam edecek.
———————————————————————-
Macar filmleri seçkimize 1930’ların ortamını ve siyasal süreçlerini belirli açılardan çok güçlü bir şekilde betimleyebilen bir filmle başlamayı tercih ettik: Klaus Mann’ın romanından uyarlanan Mefisto’yla çok hareketli ve zengin bir 1920’ler ve 1930’lar panoramasında önemli tartışma başlıkları açıyor Szabó. Macaristan’ı değil Almanya’yı anlatıyor ama toplumsal-siyasal süreçlerle aydının ilişkisini sorgulamak açısından değerli bir zemin sunuyor. Faşist Almanya’daki toplumsal-siyasal süreçlere sanatı adına kayıtsız kalmayı tercih eden, eski solcu, büyük tiyatro oyuncusu Hendrik Höfgen’i Nazi iktidarıyla işbirliği noktasına getiren neydi? Bu durum mazur görülebilir mi? Peki yolun sonu nereye gidecek?

Yönetmen: István Szabó
Macaristan, 1981, 145’
Oyuncular: Christine Harbort, Ildiko Bansagi, Karin Boyd, Klaus Maria Brandauer

Seyircisiyle taş üstüne taş koyarak kurulan bir kule. Tek kişilik bir dünya.

Anadolunun en eski tiyatral biçimlerindendir Meddah ve Dengbej. Tek kişilik ve şarkılı anlatı tiyatrosu olan bu biçim, anonim aşk öykülerini, kadim masalları, tarihsel olayları dramatize ederdi. Çoğu zaman bir ana kanavası olsa da yazılı bir metni hiç bir zaman olmamıştır. Seyirciyle etkileşimli ve doğaçlama kurulur. Tüm karakterleri ve atmosferi tek kişinin yaratması itibarıyla, esas olarak iki oyuncu ile kurulan ancak zamanla eklenmiş yan karakterlerle daha kalabalık da olabilen orta oyunundan ayrılır.

Meddah/Dengbej geleneğinin bugüne taşınması ve modernize edilmesinde, bizim için anlatının, performansın, şarkıların doğaçlama olması ve seyirci ile o an orada yaratılması belirleyici olmuştur. Elbette ki ışık, müzik gibi ana enstrumanları da kullanılmaktadır. Ancak ana kuralımız burada da geçerlidir; onlar da doğaçlama performanslarını gerçekleştirirler.
Aslında geleneksel haliyle sadece oturmaya yarayan sandalye, zaman zaman mekan, zaman zaman da başkaca araçlara dönüşebilen tek dekor parçası olur. Yine gelenekselinde ter almak için kullanılan mendil; belde belde gezerken dayanak olan ve kahvede, meydanda seyircinin dikkatini canlı tutmak için yere vurularak kullanılan baston, oyuncunun karakter yaratımında kullandığı aksesuarlara dönüşür. Hatta bazen bizzat karakterlerin kendisi olur.

Oyunumuzun merkezi, o an orada, seyirciyle interaktif ve doğaçlama bir hikaye kurmaktır. Oyunumuza taş üstüne taş dizerek oynanan bir çocuk oyunu olan KUKA ismini vermemiz de bundandır.

Niyetimiz ise modern oyuncu/anlatıcı performansı ve tiyatrosunun olanaklarını kullanarak Meddah/Dengbej geleneğini, yeniden Modern Anadolu tiyatrosunun bir parçası kılmaktır…

Oynayan: Burak Tamdoğan

Uygarlık tarihinin büyük dönemeçlerinden birinde, ateşin bulunduğu yerde başlıyor oyunumuz. Atalarımızın doğa ile bütün ve barış içinde yaşadığı çok eski bir çağda bugünün sorularını soruyor. Mülkiyeti, tekilliği, otoriteyi bilmeyen neandartal atalarımızın bu kavramlarla hayali karşılaşmasında vereceği en basit, en gerçek, insana, akla, çocuğa en yakın tepkiyi araştırıyor. Üstelik bunu atalarımızın kullandığını hayal ettiğimiz, hiç bilmediğimiz bir dilde yapıyor. Taş devrinde geçen oyun görsel olarak da tarihsel bir canlandırma niteliğinde. Çocukların uygarlık tarihiyle ilişkisini merak üzerine kurmayı hedefliyor.

İnsanlık, bugünden çok uzak bir geçmişte, bilmediğimiz bir dilde, nesli tükenmiş bir insan türünün yaşamına yerleşerek sorduğumuz bu basit soruya hala cevap arıyor:

Ateşin sahibi kim?

Yazan ve Yöneten: Tuluğ Ünlütürk
Hareket Danışmanı: Güray Dinçol
Pedagojik Okuma: Dr. Deniz Arık Binbay
Bilimsel Okuma: Ezgi Altınışık
Sahne Tasarımı: Tuluğ Ünlütürk, Ender Özer
İlüstrasyon: Deniz Sülek
Animasyon: Melih Arıç
Müzik: Yapıcılar
Oynayanlar: Neval Ceren İlknur, Can Denizman, Mertcan Kayretli, Yaşar Durak

Nâzım Hikmet Kültür Merkezi, Nâzım’ın 118. yaşını Okuma Tiyatrosu geleneğini tekrar canlandırarak selamlıyor.

Nâzım Hikmet o heyecan verici şiirlerini, tiyatro oyunlarını, romanlarını, bir TKP’li, bir komünist şair olarak sınıfsız ve sömürüsüz bir yurt ve dünya özlemi ve hedefiyle yazmıştı. Nâzım’ın tüm yapıtına bu eşit, özgür, kardeşçe yaşayacak bir insanlığa ulaşma gayreti damga vurdu.

Bu gayretin bir boyutunu da sermaye düzeninin, insanı paranın esiri, kölesi yapan işleyişine dönük reddiye oluşturuyordu. Sermaye düzeni, kendi suretinde biçimlendirdiği insana, sadece sermaye biriktirmekte rol verdi. İnsani olan her şeyi bencil çıkarların buzlu sularında boğan, sömürücü sınıfların dışında kalanlara “Ya emeğinle birilerini zengin edeceksin ya da düzene uyup başkalarının emeğine göz dikeceksin. Bunun dışında bir yaşam yok!” diyen sermaye düzenini reddetti Nâzım.

NHKM olarak Nâzım’ın “İnsanlık Ölmedi Ya” oyununu, işte bu reddiyeyi dile getirdiği için gündemimize aldık. İnsan kalmak için, insan kalmakta direnenlerin yan yana gelmesi gerektiğini savunduğu için… Bugün memleketimizin kültür-sanat dünyasında ya sermaye düzeninin işleyişine teslim olan ya da insanlığın sadece sorunlarını dile getiren yaklaşımlara karşı, insan kalabilmek için kurtuluşun yönüne de işaret eden Nâzım’ın eserine bir kez daha yönelmeye ihtiyaç var.

Nâzım Hikmet Kültür Merkezi, Nâzım’ın 118. yaşını Okuma Tiyatrosu geleneğini tekrar canlandırarak selamlıyor.

118. yaşında, insan kalmaya niyetlenenleri, gözbebeğimiz Nâzım’ın eserleriyle buluşmaya ve yan yana gelmeye davet ediyor.

Okuma Tiyatrosu
“İnsanlık Ölmedi Ya!”

Yazan: Nâzım Hikmet
Dramaturgi: Yılmaz Onay
Yöneten: Orhan Aydın, Metin Çoşkun
Yönetmen Yrd: Harun Güzeloğlu
Işık Tasarım: Yüksel Aymaz
Görsel Tasarım: Cem Yarkın

Okuyanlar:
Bülent Emrah Parlak
Levent Ülgen
Cansu Fırıncı
Orhan Aydın
Senan Kara
Şebnem Köstem
Ender Yiğit
Metin Coşkun
Şükrü Veysel Alankaya
Harun Güzeloğlu

Memleketin Diliyle Konuşmak:
İtalya Rüzgârı – 1

İtalyan sineması, dünya sinema tarihinde önemli yeri olan bir sinemaydı. Başta İtalya’nın emekçilerine, sonra tüm dünyanın emekçilerine, aydınlarına ilham kaynağı olan bir sinemaydı. Bugün yerinde yeller esiyor.

Elbette homojen bir sinemadan bahsetmiyoruz: Bu sinema da yirminci yüzyıldaki tüm ulusal sinemalar gibi, içinde geri ve ileri unsurlar, sığ ve gelişkin unsurlar barındırıyordu; hatta geri ve ileri olan kavrayışların buluştuğu örneklerden bile bahsedilebilir. Sinemada, sanat alanında ileri ve geri olanı nasıl ayrıştırmalı? İtalyan sineması nerede duruyordu? Neden önemliydi?

Önce şu: İleri olan, bu çağda, toplumsal eşitlik düşüncesidir; toplumsal eşitliğe karşı durmak ya da kayıtsız kalmak ise geri olanı savunmaktır. Toplumsal eşitlik düşüncesini omurgaya çakan, bu düşünceyle alışverişe giren sinema da ileri bir sinemadır.

İtalyan sineması, işte tam da bu anlamda, özellikle İkinci Savaş sonrasında, İtalya’nın kurtuluşu arayışı ile el ele biçimleniyor. Önce Mussolini iktidarı altında, ardından Nazi Almanya’sı güdümünde Avrupa’ya ve Afrika’ya kan kusturan bir ülke, komünistlerin önderlik ettiği bir mücadele süreci sayesinde, giderek faşizmden ve işgalcilerden kurtulma mücadelesinin yurdu haline geliyor.

İtalya faşizmden kurtulduktan sonra ise bir başka soru kendini hissettiriyor: İtalya gerçekten kurtuldu mu; kurtulmak ne demektir?
Bu soru pek çok sinemacıyı kendisine çekiyor ve sonrasında Yeni-Gerçekçilik olarak anılan ekol, İtalyan Komünist Partisi üyesi sinemacıların ve dostlarının (Zavattini, Visconti, Rosselini vd.) elleriyle ve aklıyla şekilleniyor. Bir memleketin gerçekten kurtulmasının, emekçi halkın kurtuluşuyla anlam kazanabileceğini fark ediyorlar. Kendi insanını ve memleketini anlatmak sevdası ile toplumsal kurtuluş düşüncesinin ilişkisini kuruyorlar. Bu duygu ve düşüncenin renk çaldığı bir sinemaya imza atıyorlar. Öyle güçlü girdiler yapıyorlar ki, Yeni-Gerçekçilik sonrası dönemde farklı ekol ve yönelimler görülse de aynı izlek kendisini hissettirmeye devam ediyor: Kurtuluşu emekçi halkın kurtuluşu ile birlikte düşünmek izleği yani…

Gösterimlerimizin başlığında kullandığımız “Memleketin Diliyle Konuşmak” ifadesiyle, işte bunu kastediyoruz. Bir memleketin toplumsal yaşamını, toplumsal tarihini emekçilerin kurtuluşuyla ilişkilendirerek ele almayı… İtalyan Sineması’nın İkinci Savaş sonu ve 1980’ler arası dönemi, böyle bir tartışma açısından referans oluşturacak önemde filmlerle dolu; hem içerik hem biçim açısından önemli bir birikim ifade ediyor. Bu birikimin temsilcisi olabilecek filmler arasından oluşturacağımız seçkilerle, hem bu sinemaya işaret edebilmek hem de aynı tartışmayı kendi ülkemize ve sinemamıza taşımak istiyoruz. Geleceği yakınlaştırmak, sinemaya yeni ufuklarla buluşturmak için. İğdiş edilen sinema sanatında da mirasa sahip çıkmak, geleneğin inşası, temel olarak geleceğe sıçrama iradesi ve iddiası ile anlam kazanıyor.
Sinemasever dostlarımızı, dünya sinema tarihine damga vurmuş bu filmler vesilesiyle, bu tartışmaya katılmaya davet ediyoruz.
——————————————————————————————-
Bu filmin yönetmeni olan Francesco Rosi, İtalyan Yeni Gerçekçiliği’nin özel bir figürü olan Visconti’nin asistanlığını yaparak yetişiyor. Bir komünist olan Rosi, tüm filmografisinde, sermaye egemenliğinin iktidar mekanizmalarını ve bunun toplumsal yaşamdaki karşılığını sorgulamaya ve çözümlemeye çalışıyor. Seçkiye aldığımız bu filmi, bir İtalyan ilericisi olan Carlo Levi’nin aynı adlı otobiyografik romanından uyarlanmış. 1930’larda, Mussolini önderliğindeki faşist İtalya’nın Habeşitan işgaline yöneldiği dönemin İtalya’sındaki bir politik sürgünü ele alıyor. “Her muhtaca el uzatan İsa’nın bile gitmediği” bir yere gönderilen Carlo adlı karakter, İtalya’nın bambaşka ve çarpıcı bir manzarasıyla karşılaşıyor. Dramatik yapısı, oyunculukları, görüntüsü ve insancıllığıyla, bir başyapıt.

Yönetmen: F. Rosi
İtalya, 1979, 145’
Oyuncular: Gian Maria Volonte, Paolo Bonacelli, Alain Cuny

Biletler NHKM Gişe’de

Memleketin Diliyle Konuşmak: Macar Sineması Seçkisi
HANGİ TARAFTASINIZ?

Bu defa, dünya sinema tarihinin önemli bir başka katkıcısı Macaristan’la ve sinemasıyla buluşuyoruz. 20. yüzyıldaki ilklerden biri olarak çok kısa ömürlü bir sosyalist cumhuriyet deneyimine imza atmış, György Lukács’tan Béla Balázs’a, Attila József’e, önemli bir aydın birikimi olan, canlı siyasal mücadelelere sahne olmuş bir ülke Macaristan. İkinci Savaş öncesinde sağın ve faşizmin de etkin olduğu bir coğrafya olarak Macaristan’da, Macar halkı hem yurdundaki faşist iktidarı hem de işgalci faşistleri yenmiş ve İkinci Savaş’tan sonra SSCB’nin de önemli ve dostça desteğiyle bu defa bir halk demokrasisi olarak ve sosyalizme yönelen bir deneme yaşanmıştı. Bu toplumsal-tarihsel salınımın, bugünden geriye baktığımızda Macar sinemasına kocaman bir soru armağan ettiğini görüyoruz: “Hangi taraftasınız?”

Macar aydını ve toplumu, sosyalizme yönelen deneme boyunca, bir taraftan tasfiye edilemeyen küçük mülkiyetin gerici toplumsal-ideolojik girdileriyle, diğer yandan toplumsal anlamda ileri doğru kaydedilen sıçramaların arasında yönünü bulmaya çalıştı. Bugün Venezuela’da, Bolivya’da da benzerlerini gördüğümüz üzere, sermaye düzeni yanlıları, çeşitli kışkırtma ve provokasyonlarla sosyalizme yönelişin önünü kesmeye çalıştılar (1956 yılındaki gibi kışkırtmalarla) ve bugün görüyoruz ki bunu becerdiler.

Bir toplumun nereye doğru gittiği önemli bir meseledir. Yönümüzü nereye doğru çevirmemiz gerektiği, kimin, neyin tarafında olduğumuz, sadece bir dönemki Macar toplumunun değil, bugünün de yakıcı sorusu. Bu seçkimizle, toplumsal süreçlerde taraf olmanın ne anlama geldiğini ve doğru tarafı nasıl seçmek gerektiğini de tartışmayı hedefliyoruz.
Seçkimiz 1930’lardan 1960’ların ortalarına doğru uzanan bir kesiti ele alıyor, Macar halkının ve aydınının eşitlikçi bir topluma doğru attığı adımların arka planını, toplumsal ve kişisel boyutlarını irdeliyor. Önemli bir sinemasal ve kültürel birikimi temsil eden Macar filmleri seçkilerimiz de sonraki dönemlerde devam edecek.
——————————————————————————————-
Yönetmen Zoltan Fabri’nin İkinci Savaş’a ve Sovyet cephesine Naziler için savaşmaya götürülen Macarların mücadelesine odakladığı bir anti-faşist film. Hitler’in doğum günü için bir futbol maçı düzenlemeye karar veren ordu yetkilileri, savaş esirlerine, ordunun takımına karşı bir takım çıkarmaları talimatını verir. Karşılığında da ödül olarak tayın miktarı artırımı ve biraz daha rahat olanaklara kavuşturma sözü verirler. Benzerleri (özellikle Hollywood tarafından) daha sonra çokça çevrilmiş bir konunun ilk örneklerinden biri bu film. Fábri’nin sinemasına ilişkin de pek çok ipucunu barındırıyor.

Yönetmen: Zoltán Fábri
Macaristan, 1962, 140’
Oyuncular: Imre Sinkovits, Dezso Garas

Biletler NHKM Gişe’de

Yapay zeka ve merkezi planlama… Popüler kültüre bakarsak biri insanlığı sonunda yok edecek olan kötülük; diğeri ise herkesin tıpa tıp aynı gri takım elbiseyi giyip pembe kartondan dosyalarla boğuştuğu devlet daireleri anlamına geliyor. Burjuvazi, birincisini kullanıp bize tam satın almak isteyeceğimiz şeylerin reklamını yapıyor, ikincisinden ise hiç bahsetmiyor. Her ikisi de insanlığın ürünüyken insanlığın çıkarına kullanılmıyor.

Oysa yapay zekanın gelişimi ekonominin merkezden planlanma olanaklarını benzersiz biçimde artırıyor ve yeni sosyalist kuruluşlar için büyük önem taşıyor. Geçtiğimiz ay Ankara’da yapılan Sosyalist Gelecek ve Planlama Sempozyumu’ndan iki sunuşun yer alacağı bu toplantıda, distopyaları değil, geleceğe yönelik umutları konuşacağız.

Konuşmacılar: Nevzat Evrim Önal, Anıl Çınar

Nâzım Hikmet’in şiirleri, mektupları ve şiirlerinden oluşan şarkıları 18 Ocak’ta Kadıköy NHKM’de…

Şiir: Hasan İrfan Buzcu
Tenor: Fatih Kayhan
Piyano : Dengin Ceyhan

Memleketin Diliyle Konuşmak: Macar Sineması Seçkisi
HANGİ TARAFTASINIZ?

Bu defa, dünya sinema tarihinin önemli bir başka katkıcısı Macaristan’la ve sinemasıyla buluşuyoruz. 20. yüzyıldaki ilklerden biri olarak çok kısa ömürlü bir sosyalist cumhuriyet deneyimine imza atmış, György Lukács’tan Béla Balázs’a, Attila József’e, önemli bir aydın birikimi olan, canlı siyasal mücadelelere sahne olmuş bir ülke Macaristan. İkinci Savaş öncesinde sağın ve faşizmin de etkin olduğu bir coğrafya olarak Macaristan’da, Macar halkı hem yurdundaki faşist iktidarı hem de işgalci faşistleri yenmiş ve İkinci Savaş’tan sonra SSCB’nin de önemli ve dostça desteğiyle bu defa bir halk demokrasisi olarak ve sosyalizme yönelen bir deneme yaşanmıştı. Bu toplumsal-tarihsel salınımın, bugünden geriye baktığımızda Macar sinemasına kocaman bir soru armağan ettiğini görüyoruz: “Hangi taraftasınız?”

Macar aydını ve toplumu, sosyalizme yönelen deneme boyunca, bir taraftan tasfiye edilemeyen küçük mülkiyetin gerici toplumsal-ideolojik girdileriyle, diğer yandan toplumsal anlamda ileri doğru kaydedilen sıçramaların arasında yönünü bulmaya çalıştı. Bugün Venezuela’da, Bolivya’da da benzerlerini gördüğümüz üzere, sermaye düzeni yanlıları, çeşitli kışkırtma ve provokasyonlarla sosyalizme yönelişin önünü kesmeye çalıştılar (1956 yılındaki gibi kışkırtmalarla) ve bugün görüyoruz ki bunu becerdiler.

Bir toplumun nereye doğru gittiği önemli bir meseledir. Yönümüzü nereye doğru çevirmemiz gerektiği, kimin, neyin tarafında olduğumuz, sadece bir dönemki Macar toplumunun değil, bugünün de yakıcı sorusu. Bu seçkimizle, toplumsal süreçlerde taraf olmanın ne anlama geldiğini ve doğru tarafı nasıl seçmek gerektiğini de tartışmayı hedefliyoruz.
Seçkimiz 1930’lardan 1960’ların ortalarına doğru uzanan bir kesiti ele alıyor, Macar halkının ve aydınının eşitlikçi bir topluma doğru attığı adımların arka planını, toplumsal ve kişisel boyutlarını irdeliyor. Önemli bir sinemasal ve kültürel birikimi temsil eden Macar filmleri seçkilerimiz de sonraki dönemlerde devam edecek.
—————————————————————————————
Macar Sineması’nın yeniden doğuşunun ilk ürünü olarak kabul ediliyor. İkinci Savaş’tan henüz çıkan Macaristan’ı ve girdiği yolu, savaşın darmadağın ettiği ve savurduğu kimsesiz çocuklar üzerinden sembolik bir anlatımla tartışıyor. Çocukların sığındığı eski ve yıkık bir kaleye daha öncesinde yerleşmiş olan bir müzisyen, yağma, haydutluk ve zulümle ayakta kalmaya çabalayan çocukların yaşamlarının yönünü yıkıcılıktan kuruculuğa doğru değiştirmeye çalışacak.

Yönetmen: Géza von Radványi
Avusturya, 1948, 100’
Oyuncular: Artúr Somlay, Miklós Gábor, Zsuzsa Bánki, György Bárdy, László Horváth

“Kahkahayla Gözyaşı Arasındaki Sosyal Sınıf Çelişkisi ve Aşk” alt başlıklı oyun, Nikolay V. Gogol’ün “Palto” öyküsünden oyunlaştırılmıştır. Yaşadığı dönemin Rusya’sının soğuğunu, kötülüklerini, çarpıklıklarını, gülünç durumlarını sergileyen Gogol’ün, olanca özverisiyle edindiği paltosunu çaldıran küçük bir memurun (Akakiy Akakiyeviç’in) üzüntüden ölmesini anlatan “Palto”su…

“Bir Palto, biliyorum size delice gelecek ama hava o kadar soğuktu ki, soğuk ciğerimi bile donduruyordu… Raton, kaston, ayı, kedi, tilki, sonra hermin, bütün bu derileri insanlar kendi derilerinin üstüne koyuyorlar. Gerekli olmayan bir şeye sahip olmak. Çok güzel! Aferin! Ama ne güzeldir onlara dokunmak, okşamak, yumuşacık…”

Oyun İşleri | İstanbul

Oyunlaştıran ve Oynayan: Şükrü Veysel Alankaya
Çeviri: Oyun İşleri
Müzik Düzenleme: Merve Akyıldız
Işık Tasarım: Uğur Çağlayan
Grafik Tasarım: Mehmet Dağlar
Ses ve Işık Kumanda: Orçun Ertaman
Asistan: Öğeday Çakır
Tek perde, 60′
Yaş Sınırı: 9+

Bir Haluk Polat Vokal Proje grubu olan AN, bu topraklarda yaşamış halkların anılarında yer tutan şarkıları çok sesli, özgün düzenlemelerle yorumluyor ve sahneliyor
.
Anadolu’dan başlayarak, Balkanlar’a ve Ortadoğu’ya uzanan şarkılarıyla dinleyiciyi unutamayacağı bir müzikal yolculuğa çıkarıyor. Sevdiğimiz şarkılara yeni anlamlar kazandırıyor ve Haluk Polat’ın bestelerini de kendine özgü zenginliği ile seslendiriyor.

Haluk Polat Vokal Proje sizi anı paylaşmaya, bir olup hüznü, acıyı, sevinci ve coşkuyu birlikte yaşamaya davet ediyor.